Waarom dit werkpad?
Circulair watergebruik past in een bredere strategie om duurzaam met water om te gaan.
Hiervoor is het belangrijk om een aantal stappen te doorlopen, bij voorkeur in de volgorde van de drietrapsstrategie:

1. Waterverbruik vermijden of verminderen, efficiënter met water omgaan.
2. De optimale waterbron selecteren in functie van de beoogde toepassing en geschikte waterkwaliteit, op het juiste moment, met oog voor veiligheid en milieu
3. Het water meermaals gebruiken waar mogelijk

In het toepassen van de drietrapsstrategie is het belangrijk om rekening te houden met regionale variabiliteit en omgevingscontext, de beschikbare waterbronnen en de toepassing. Maar ook mogelijk ongewenste neveneffecten van waterhergebruik moeten de nodige aandacht krijgen, bv. de milieu-impact van geconcentreerde restlozingen of een hoog energiegebruik

Waarom dit werkpad?
We moeten slimmer en efficiënter omgaan met water en dus ook met afvalwater. Afvalwater wordt op dit moment nog (te) veel geloosd op oppervlaktewater of riolering en nog (te) weinig hergebruikt. Maar afvalwater (meermaals) gebruiken brengt ook een zeker risico mee voor mens en milieu. De omvang van dit risico kan gedefinieerd worden als de impact van het risico vermenigvuldigd met de kans dat het risico zich effectief voortdoet.

Wat gebeurt er in dit werkpad?
Met de acties binnen dit werkpad willen we een antwoord vinden op belangrijke vragen die een drempel vormen voor het hergebruik van afvalwater.
Wat zijn de risico’s voor mens (bv. overdracht infecties) en milieu (bv. impact waterkwaliteit oppervlaktewater, bodem, grondwater)? Hoe kunnen we die minimaliseren? Hoeveel risico vinden we aanvaardbaar? Als gebruiker of als aanbieder? Hoeveel veiligheid willen we in het systeem zowel naar de aansprakelijkheid van de aanbieders als voor gebruikszekerheid van de afnemers? Wat is de drempel voor bepaalde investeringen vanuit de risicobenadering? Welke data zijn noodzakelijk om hierover een oordeel te kunnen vellen?
De lozing van geconcentreerde reststromen heeft ook een belangrijke impact op het milieu en vormt daarom vaak een knelpunt voor de vergunning van waterhergebruikprojecten. Om het risico voor het milieu te verminderen, zit veel potentieel in de aanpak van de reststroomproblematiek. Onderzoek hiernaar kan samen opgenomen worden met het platform Onderzoek en Ontwikkeling van de Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid (CIW).

Waarom dit werkpad?
De kostprijs van een grondstof (type waterbron) beïnvloedt mee welke waterbron wordt gebruikt. Het sleutelen aan de prijs van een bepaalde waterbron, kan impact hebben op het gebruik van andere waterbronnen of op de financiële haalbaarheid van waterhergebruik.

Wat gebeurt er in dit werkpad?
In dit werkpad willen we bekijken hoe we de financiële haalbaarheid van waterhergebruik kunnen faciliteren. Een belangrijk startpunt is de definitie van de kostprijs. Welke kosten nemen we mee, wat zijn vaste/variabele kosten? Welk aandeel gaat naar heffingen of retributies? Welke premies, subsidies staan hier tegenover?
De vraag om alle waterbronnen in rekening te brengen groeit (o.a. met de discussie over de tariefwijziging voor oppervlaktewatercaptatie). Als aandachtspunten hierbij kunnen we aanhalen dat we moeten vermijden om iedereen naar eenzelfde waterbron te sturen, dat we ongewenste verschuivingen moeten vermijden en dat we het ‘level playing field’ moeten bewaken.

Waarom dit werkpad?
Om circulair watergebruik te versnellen, is nadenken over optimaal waterhergebruik binnen en tussen sectoren in de waterketen noodzakelijk. Samenwerking tussen actoren kan leiden tot vruchtbare synergiën en zo aanleiding geven tot extra kansen of oplossingen. De Voka enquête uit 2021 bevestigt bv. dat er heel wat potentieel zit in het uitwisselen van afvalwater tussen bedrijven.
Opportuniteiten tot samenwerking gaan vaak verder dan waterstromen en kunnen doorgetrokken worden naar andere circulaire uitdagingen. Hoe kunnen we knooppunten detecteren in functie van bepaalde stromen (energie, water, mobiliteit, grondstoffen)? We erkennen hierbij de rol en noodzakelijke samenwerking met experten bv. in waterzuivering en -beheer: ‘Water as a service’ is mogelijk nog onvoldoende verkend als oplossing voor moeilijke wateruitdagingen.

Wat gebeurt er in dit werkpad?
In dit werkpad bekijken we hoe we de uitwisseling van waterstromen tussen diverse actoren of andere vormen van watersamenwerking kunnen versterken. Dit doen we door de knelpunten weg te werken en het economische voordeel te vergroten. Denk bijvoorbeeld aan een bedrijf dat zijn afvalwater wil aanbieden aan een nabijgelegen bedrijf of twee bedrijven die samenwerken om een alternatieve waterbron aan te spreken of een lozingsoplossing te vinden voor hun afvalwater. Hierbij kijken we ook naar de mogelijkheden op bedrijventerreinen waar nabijheid een krachtige hefboom kan zijn.

Waarom dit werkpad?
België is één van de Europese koplopers op vlak van waterstress. In vergelijking met de meeste Europese landen is er bij ons per inwoner veel minder water beschikbaar. De urgentie om duurzaam om te gaan met water zal door de klimaatverandering alleen maar groter worden. Toch is nog niet iedereen zich bewust van dit probleem.

Wat gebeurt er in dit werkpad?
Met dit werkpad willen we inzetten op initiatieven die het draagvlak verder uitbouwen om duurzaam met water om te gaan. Hoe kunnen we efficiënt sensibiliseren, communiceren of inspireren en leren?
Hierbij hebben we aandacht voor de noden en karakteristieken van de diverse type watergebruikers, denk maar aan de verschillen tussen huishoudens versus bedrijven. We werken complementair aan bestaande communicatie-initiatieven.

Waarom dit werkpad?
Om het eilanddenken zoveel mogelijk te voorkomen, willen we bruggen bouwen naar andere beleidsdomeinen. Dit betreft zowel de werkagenda’s onder Vlaanderen Circulair maar ook andere platformen of specifieke beleids- en actieplannen. We willen kansen benutten om waar mogelijk een gemeenschappelijk transversaal verhaal te schrijven.

Wat gebeurt er in dit werkpad?
We zoeken hoe we processen bv. in circulair bouwen, energie, bio-economie meer op elkaar kunnen afstemmen. We moeten echter de scope van dit werkpad bewaken omdat dit snel veel ruimer gaat dan relevant voor circulair watergebruik.

Waarom dit werkpad?
Dit werkpad capteert het gevoel dat er heel wat initiatieven en trajecten lopende zijn rond circulair water maar dat het globaal overzicht hierdoor verdwijnt of vervaagt.

Wat gebeurt er in dit werkpad?
Met de acties binnen dit werkpad willen we een antwoord vinden op belangrijke vragen die een drempel vormen voor het hergebruik van afvalwater.

We bekijken hoe binnen de werking van de Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid (CIW) initiatieven rond circulair water verzameld kunnen worden. Drie belangrijke pijlers hierbij zijn:

1. Kennis delen: Op de hoogte zijn van wat de partners en sleutelstakeholders doen en waarmee ze bezig zijn. Uitwisselen van kennis en kruisbestuiving over ervaringen, barrières en hefbomen van projecten, onderzoek- en beleidstrajecten. Bekijken op welke manier/via welke kanalen dit het best kan gebeuren.
2. Samen actie ondernemen: Een wederzijds versterkende flow die het mogelijk maakt om samen te realiseren en partici’leren’. Er is een realisatiegerichte agenda met duidelijke doelen en (tussentijdse) deadlines. De flow levert meer eigenaars voor het eindresultaat op.
3. Samen engagementen aangaan: Vanuit de wederzijds versterkende flow worden afspraken gemaakt om mensen en middelen te delen om samen meer kostenefficiënt tot betere en breder gedragen resultaten te komen.