Onze aanpak / Werkagenda's
Circulair Bouwen

werkagenda waterkringlopen

Werkpaden en acties

De werkagenda Circulair Bouwen is opgevat als een rollend actieprogramma. Samen met alle geëngageerde stakeholders, selecteerden we ca. 40 (sub)acties die belangrijke katalysatoren voor andere acties zijn en waarmee we in 2023-2024 tot zichtbare resultaten willen komen.

Voorstelling van de werkagenda

Werkagenda-rapport

In ons werkagenda-rapport vind je alle acties en engagementen in detail.

Werkpaden: de visual

We maakten een visueel overzicht van de werkpaden van de werkagenda.

Onze 10 werkpaden op een rijtje

1. De materiaalsamenstelling van ons patrimonium doorgronden
Vandaag hebben we weinig zicht op wat er in onze bouwwerken en producten zit. We willen naar een betrouwbaar en accuraat inzicht in de materiaalsamenstelling van bouwwerken en producten.

2. Verankeren van circulaire economie in (klimaat)beleid en markt
Vandaag is er een afwachtende houding van bedrijfsleiders en beleidsmakers om circulair bouwen als middel in te zetten voor de klimaatadaptatie/-mitigatie en voor meer welvaart en welzijn. We willen dat bedrijfsleiders en politici proactief investeren in circulaire oplossingen in de markt en het beleid.

3. Sociale kosten en milieukosten internaliseren in de totaalkost van een project
Vandaag houden we enkel rekening met de financiële kosten van bouwwerken. We willen dat ook sociale kosten en milieukosten volledig mee in rekening gebracht worden in beslissingen over investeringen, ontwerp, businessmodellen.

4. Ruimte als grondstof behandelen
Vandaag is er een te grote versnippering van ruimte voor de diverse functies. We willen naar meer verdichting van kernen en meer verwevenheid van functies, en een infrastructuur die dat ondersteunt. We brengen wonen/werken/infrastructuur in evenwicht met het groenblauwe netwerk

5. Hergebruik en recyclage maximaliseren
Vandaag worden hergebruik en recyclage vooral beschouwd als een dure en/of tweederangsoplossing. We willen naar een maatschappelijk kader waarin hergebruik van materialen bevoordeeld wordt ten aanzien van het gebruik van primaire materialen en grondstoffen, en waarbij het systeem voldoende garanties biedt naar milieuhygiëne en bouwveiligheid.

6. Zorg dragen voor (schaarse) materialen, water en energie. En ze toegankelijk maken voor iedereen
Vandaag gaan heel wat waardevolle en schaarse grondstoffen verloren door onoordeelkundig gebruik en toepassing. Wij gaan voor maximale waardecreatie en maximale maatschappelijke zeggenschap. De bevoorrading van water en energie organiseren we regionaal of lokaal waarbij slimme sturing van opslag en bevoorrading centraal staat.

7. Een waardenetwerk realiseren
Vandaag is er in de bouwsector een versnipperde keten waar te weinig vertrouwen is en weinig kennis wordt gedeeld. We willen komen tot een verweven waardenetwerk met het oog op een effïciënter en doeltreffend beheer van materialen, bouwproducten en bouwwerken. En tot bouwprojecten waar de druk op werknemers en omgeving sterk is afgenomen door efficiënter ontwerp, bouwwerk- en materiaalgebruik.

8. Realiseer meerwaarde door in te zetten op betaalbaar wonen
We willen gaan van een individueel (markt gedreven) verdienmodel rond eigendom naar een kwalitatief dienstenmodel waarbij prestatie, comfort en gebruik alsook maatschappelijke meerwaarde centraal staan. Van een steeds meer oververhitte en geblokkeerde vraag- en aanbodmarkt inzake vastgoed naar een aanbod op maat in functie van het eigen vermogen en de deelname in kapitaalsopbouw. En dit zowel voor kopers als huurders.

9. Informeren en sensibiliseren
Vandaag is er een onevenwicht in vraag en aanbod voor circulaire bouwoplossingen. We willen evolueren naar bouwactoren en opdrachtgevers die goed geïnformeerd zijn en zich bewust zijn van de mogelijke keuzes en de impact daarvan. We willen dat leveranciers transparant en innovatief zijn in de sociale en ecologische impact van hun aanbod.

10. Ontwerpen vanuit duurzame en circulaire principes
We willen gaan van een statische kortetermijn-ontwerpen naar bouwwerken die ontworpen zijn voor toekomstige functies en doeleinden - en dit met een zo laag mogelijke milieu-impact.

1.1
Bouwwerkpaspoorten ontwikkelen en invoeren, op basis van doorgedreven onderzoek
1.2
Digital twins van onze bouwwerken vlot beschikbaar maken dankzij de versnelde digitalisatie van de Vlaamse bouwsector én de standaardisatie en uitrol van BIM
2.1
Uittekenen van een geïntegreerde langetermijn strategie voor bouwen en wonen, zodat er een goed juridisch kader komt dat zekerheid geeft aan het bedrijfsleven
2.2
De criteria van circulariteit opnemen in de omgevingsvergunning nadat ze uitgebreid getest zijn in de praktijk
2.3
Een stabiel investeringsklimaat uitwerken, zodat er een opschaling mogelijk is van bouwen volgens circulaire principes
2.4
Subsidies voor renovatie of (ver)bouwen inzetten als stimulans voor de circulaire bouwpraktijk
3.1
Het M-peil implementeren in Vlaanderen en het gebruik van TOTEM boosten om tot bouwwerken met minder milieu-impact te komen.
3.2
Afbouwscenario’s uitwerken voor niet-circulaire bouwoplossingen, ten gunste van circulair productontwerp, hoogwaardige recyclageprocessen en optimaal hergebruik.
3.3
Financiële stimuli uitwerken voor hergebruik en recyclage, zodat de markt van die producten een enorme boost krijgt.
3.4
De ontsluiting van informatie over de milieu-impact verplichten voor elk product op de bouwmarkt.
4.1
De bestuurskracht van lokale besturen versterken door een expertenpool ter beschikking te stellen in functie van circulaire gebiedsontwikkeling.
4.2
Stimuleren van groepsaankopen en renovaties op wijkniveau, waardoor circulaire oplossingen financieel haalbaar worden.
4.3
Tegelijkertijd met onze circulaire ambities onze gebouwen, infrastructuur en omgeving aanpassen aan het veranderende klimaat.
4.4
Bedrijfsactiviteiten en infrastructuur bundelen op goedgelegen locaties, collectief ontsloten met voldoende voorzieningen en oog voor materiaalefficiëntie.
5.1
Inburgeren van de hergebruikinventaris.
5.2
Stimuleren van hergebruik en gerecycleerde materialen vanuit de overheid.
5.3
Stimuleren van hergebruik en gerecycleerde materialen via marktplaats vraag & aanbod.
5.4
Materiaalstromen uit de urban mine optimaal ontsluiten voor hoogwaardige recyclage en hergebruik.
5.5
Opleidingen in alle Vlaamse provincies over hoe hergebruikmaterialen in bouwwerken geïntegreerd kunnen worden; zowel bij verbouwingen, renovatie als nieuwbouw.
5.6
Een duidelijk kader voor hergebruik uitwerken (kwaliteit, juridisch, ...), zodat het mainstream kan worden.
6.1
Werken aan bewustwording van welk voordeel een langere nuttige levensduur biedt.
6.2
Stimuleren en ontwikkeling van nieuwe servicegerichte modellen in plaats van productaankoop met focus op water, energie en bouwcomponenten.
6.3
Toegankelijke (werkbare en leesbare) LCA-methodiek implementeren, zodat levenscyclusdenken breed maatschappelijk ingeburgerd kan geraken.
6.4
Barrières wegwerken voor het delen van water, energie, warmte…
6.5
Duurzaam omgaan met bemalingswater.
7.1
Onderzoeken welke meerwaarde (maatschappelijk en economisch) gecreëerd wordt door meer samenwerking binnen bouwketen, zodat er aanbevelingen gedaan kunnen worden om ze te optimaliseren.
7.2
Alle bouwactoren sensibiliseren over de meerwaarde van een optimale samenwerking in de bouwketen.
8.1
Circulaire oplossingsrichtingen voor betaalbaar bouwen uitwerken.
8.2
Maatschappelijke kosten en baten analyseren, zowel van klassieke als van circulaire bouwoplossingen.
8.3
Collectieve wijkrenovaties stimuleren.
9.1
Alle boodschappen over circulair bouwen begrijpbaar overbrengen.
9.2
Opdrachtgevers laten kiezen voor circulaire bouwoplossingen door hen te wijzen op de maatschappelijke impact van hun bouwproject.
9.3
Circulariteit binnenbrengen in het onderwijs.
10.1
Inzetten op TOTEM bij ontwerp.
10.2
Veranderingsgericht bouwen en hergebruik boosten met opleidingen, sensibilisering en aangepaste wetgeving.