Onze aanpak

We organiseren onze acties in zes thematische werkagenda's:

Werkagenda's:
Bio-economie
Circulair Bouwen
Chemie/Kunststoffen
Maakindustrie
Voedselketen
Waterkringlopen

Zeven hefboomwerkingen zorgen voor extra ondersteuning:

Hefboomwerkingen:
Beleidsinstrumenten
Circulair aankopen
Communicatie
Innoveren & Ondernemen
Financiering
Jobs & Vaardigheden
Onderzoek

 

Wat, waarom en hoe?
Waarom gaan we voor een circulaire economie?

Toekomstbeelden 2050
Hoe zien we onze circulaire toekomst?

Over onze aansturing
Wie stuurt wat bij Vlaanderen Circulair?

Onze aanpak / Werkagenda's
Bio-economie

werkagenda waterkringlopen

Focusacties 2024

In 2024 focust de Werkagenda zijn aandacht op de acties binnen de volgende 4 uitdagingen:

biogebaseerd bouwen

Bio-gebaseerd bouwen: Hoe kunnen we bio-gebaseerde materialen in de bouwsector promoten en nieuwe ketens vormen? Samen met Kamp C, Rurant en tal van andere stakeholders zetten we ons in om een Vlaams centrum voor bio-gebaseerde bouwmaterialen te realiseren. Daarnaast helpen we een consortium van bio-materiaalketenspelers om een vzw uit de grond te stampen en hierrond events & communicatie op te zetten. Daarnaast stemmen we af met organisaties die ketenintegratie bevorderen zoals de B2BE en het Living Lab Hennep Plus.

koolstofopslag

Koolstofopslag: kunnen we bio-economie promoten & versnellen met koolstofopslag? De bio-economie kan helpen om onze bodems terug gezond te maken en kan koolstof capteren en zo de klimaatmitigatie helpen ondersteunen. Boekhouding van koolstof in grond en in materialen is noodzakelijk sluitstuk voor veel innovatieve bedrijfsmodellen in de bio-economie. Hier werkt de werkagenda bio-economie mee met de uitwerking van het Vlaamse beleidskader om een gereguleerde certificatie van koolstof in de bodems zo snel mogelijk realiteit te laten worden.

Bio-raffinage hub: Hoe kunnen we voor een pionierhub eerste waardeketens opzetten uit de bio-raffinage en nevenstromen? Biohubs zijn de verbindende schakels die de circulaire keten sluiten tussen de bio-stromen, bronmateriaal opwaarts en de verwerking tot eindproducten afwaarts samen met het genereren van energie. Samen met B2BE en enkele biohubs en bedrijfspioniers zoeken we sluitende business cases voor deze biohubs.

communicatie bioeconomie

Communicatie over bio-economie: Hoe kunnen we de bio-economie beter bekend maken en daar promoten waar het een meerwaarde biedt? Waar kan bio-economie excelleren en kunnen we het promoten op de juiste manier? Ondanks vele kennisopbouw en pioniers blijft de bio-economie redelijk onbekend en onbemind.

Deze acties kunnen elkaar versterken, partners & actietrekkers verbinden met elkaar op meer dan 1 vlak en het ontstaan van andere acties faciliteren. Zo is het ontstaan van een biohub als centrale plek waar verschillende stromen bio-stromen toekomen en verschillende stromen bio-gebaseerde producten of half-fabrikaten vertrekken een belangrijke broeihaard voor bio-economische activiteiten. Ze kan de verbinding vormen tussen de opwaartse actoren (bvb landschapsbeheer, landbouw) en de afwaartse sectoren waar toepassingen/producten afzet vinden (bvb. bouw, chemie). Dit maakt dat een overkoepelende coördinatie hard nodig is. Hiervoor werd eind 2023 voor de eerste keer het bio-economie werkagenda forum ingericht. Hierin nemen een 30-tal organisaties deel die betrokken zijn bij de Vlaamse bio-economie. In het forum wordt periodiek de vooruitgang van de actiepaden besproken, worden nieuwe pistes geëvalueerd, en nieuwe samenwerkingen worden voorgesteld.

Bio-economie is ook de sector bij uitstek waar klimaatdoelstellingen in vele gevallen convergeren met circulariteitsdoeleinden. Want in vele processen maakt de natuurlijke koolstofcyclus, het capteren van koolstof (en andere nutriënten) in biomassa, mee de 'circulaire' keten rond. De biologische circulaire processen kunnen dat! We roepen daarom alle partijen op die deel willen uitmaken van deze boeiende, jonge sector die volop in ontwikkeling is om mee aan de kar te trekken en de bio-economie mee helpen groeien!

Deze acties kaderen binnen de verschillende werkpaden die hieronder worden toegelicht.

Werkpaden en acties

6 werkpaden worden gedefinieerd volgens centrale ambities voor de ontwikkeling van de Bio-Economie in Vlaanderen: 

  1. Vezel 2.0 - Uitbouw van vezelketens in Vlaanderen
  2. Bio-chemicaliën die bijdragen aan een verduurzaming van de Vlaamse chemie
  3. Het sluiten van nutriëntenkringlopen, gekoppeld aan de productie van groen gas 
  4. Het sluiten van de koolstofcyclus
  5. Verhogen van de beschikbaarheid van biogrondstoffen 
  6. Opzetten van logistieke ketens en biohubsMet dit werkpad willen we een betere inventarisatie van biomassareststromen realsieren, vraag en aanbod linken door samenwerking, en kennis opbouwen via onderzoek en experimenten.

Deze ambities worden de komende weken met acties uitgebouwd. Daarom werken we met concrete projectideeën en organisaties die als trekker willen optreden om de bio-economie in de praktijk te brengen. 
 
Wat houden deze ambities in?

1. Vezel 2.0 - Uitbouw van vezelketens in Vlaanderen: 
Vlaanderen heeft ervaring met het telen en verwerken van vezelachtige industriële gewassen. Op basis hiervan, en de beschikbaarheid van vezels in allerhande vormen - in gewassen, gewasresten en reststromen van landschapsonderhoud -  is een eerste ambitie om vanuit Vlaanderen in te zetten op uit uitbouwen van vezelketens, in navolging van bestaande expertise op onder meer vlasverwerking. Een revival van de vezelketen dus, onder de noemer ‘vezel 2.0’. 
 
2. Bio-chemicaliën die bijdragen aan een verduurzaming van de Vlaamse chemie
Er is een sterke technologische expertise aanwezig in Vlaanderen – in bedrijven en onderzoeksinstellingen - rond biologische/biochemische verwerking van biomassa tot chemische componenten. Daarnaast is de chemische sector sterk verankerd in Vlaanderen, met bedrijven die op zoek zijn naar hun plaats in een toekomstige CO2-neutrale maatschappij. Biogrondstoffen zijn een component voor de verduurzaming van koolstofhoudende chemische producten, naast recycling en CO2 hergebruik. De ambitie die we hier willen formuleren is de verdere uitbouw in Vlaanderen van waardeketens die bijdragen aan de productie van bio-chemicaliën om ook binnen chemische sectoren het gebruik aan fossiele grondstoffen te kunnen afbouwen.
 
3. Het sluiten van nutriëntenkringlopen, gekoppeld aan de productie van groen gas:
Het sluiten van kringlopen is een essentieel onderdeel van de circulaire economie. Dan denken we aan water-, koolstof- of nutriëntenkringlopen en het op peil houden van bodemkwaliteit.  Voor de groei van planten en dieren zijn nutriënten, waaronder stikstof en fosfaat, essentieel. Van nature is er sprake van een kringloop van nutriënten: planten nemen nutriënten op uit bodem of water, mensen en dieren nemen nutriënten op door planten of vlees te eten, nutriënten keren terug naar bodem en water via urine, mest, bladval en de vertering van plantenresten.[1]

[1]Uit https://www.tcbodem.nl/publicaties/bodembeheer/569-a059-2010-advies-sluiten-nutrientenkringlopen-1/file 

4. Het sluiten van de koolstofcyclus
Een centrale ambitie binnen de circulaire bio-economie is te streven naar biologische koolstofcycli die netto geen extra CO2 toevoegen of zelfs CO2 onttrekken uit de atmosfeer. 
 
In de context van de bio-economie duiden we daarbij op de volgende doelstellingen:
  • Het verhogen - of minimaal in stand houden - van het organische stof gehalte in landbouwbodems, door het terugbrengen van koolstof in de bodem 
  • Langdurige opslag van biogene koolstof, bv in bouwmaterialen of biochar
  • Circulaire gebruik van koolstof: recuperatie en gebruik van CO2 voor koolstofhoudende chemicaliën/kunststoffen of brandstoffen
5. Verhogen van de beschikbaarheid van biogrondstoffen 
Om de vorige ambities te ondersteunen dient te worden ingezet op een verhoging van de beschikbaarheid van biogrondstoffen in Vlaanderen. Dit heeft een logistieke kant (zie volgende ambitie), maar ook op gebied van biomassaproductie zijn er stappen te nemen. Daarbij kijken we naar verschillende sectoren namelijk de landbouw, het natuur-en landschapsbeheer (incl. bosbeheer) en nieuwe processen.
 
6. Opzetten van logistieke ketens en biohubs 
Naast kleinschalige valorisatie is het connecteren van (verspreide) grondstof voor verwerking op schaal één van de belangrijkste uitdagingen in de bio-economie. Het opzetten van logistieke ketens en regionale verzamel/verwerkingspunten is daarom één van de speerpunten binnen de bio-economie. 

Volg ons