Circular State of the Union: tijd om op te schalen!

donderdag 18 april 2024

21 maart, Circular State of the Union, UHasselt. Nét op tijd komen op deze afspraak voor circulair Vlaanderen, hoe voelt dat? Als duiken in een warm bad met veel vertrouwde gezichten en nieuwe hartelijke ontmoetingen. Halftien op een donderdagochtend te Hasselt, en het energieniveau was al top. Dat beloofde!

 “Praat gerust over koetjes en kalfjes, maar probeer ook echt te verbinden en te onderzoeken hoe je elkaar kan versterken. Dan kunnen we samen nog sneller vooruitgaan”, verwelkomde gastvrouw Esther Noëth de 350 aanwezigen. En dat gebeurde. Een beknopt relaas van een boeiende, gevulde dag.

Naar de opname van de Circular State Of The Union '24 >

Ambities van de overheid

“Onze economie omgooien en ze circulair maken, is niet zozeer een kwestie van móéten, maar vooral van wíllen. Het wíllen voldoen aan onze basisbehoeften en die van toekomstige generaties”, opende Stef Vliegen (kabinet minister Demir). Hij hamerde op de noodzaak van een duurzamer Vlaanderen en herhaalde de Vlaamse ambitie om een 100% circulaire economie te realiseren tegen 2050. “Het is mooi om beleidsdoelstellingen te maken, maar het lukt alleen als je er de nodige centen tegenoverzet”, citeerde hij zijn minister. En dat doet de Vlaamse regering. In 2022-2026 investeert ze iets meer dan € 100 miljoen in innovatieve projecten.

“Meld je knelpunten!”

Hierna was het woord aan Paul De Bruycker (Vlaanderen Circulair). Hij belichtte de ‘circulaire staat van Vlaanderen’: “Circulaire economie is noodzakelijk in de strijd tegen klimaatverandering én het is noodzakelijk voor Vlaanderen – omdat we als regio zelf over weinig hulpbronnen beschikken.” De Bruycker stelde vast dat we in Europa nog altijd koploper zijn op het vlak van circulaire economie, maar dat het opschalen te traag gaat. We moeten ons verhaal nog beter vertellen, opperde hij, zodat we bij veel meer mensen de mindset veranderen. En circulaire doeners mogen zich vooral niet laten ontmoedigen. “Ondervind je knelpunten, meld ze aan ons zodat we ermee aan de slag kunnen gaan”, riep De Bruycker op.

De kracht van netwerken

Brigitte Mouligneau, transitiemanager Vlaanderen Circulair, lichtte in dit verkiezingsjaar de 10 actielijnen uit het Memorandum 2024 van Vlaanderen Circulair toe. Ook hier ligt de focus op hindernissen wegwerken en opschalen, en dit door sterk in te zetten op partnerschappen op alle niveaus.

Wat volgde was een panelgesprek over welke acties prioritair zijn in de opschaling van de transitie naar een circulaire economie. Eva Verraes (Herwin), Karel Van Acker (CE Center),  Ann Wurman (essenscia vlaanderen), Bert Janssens (VVSG) en Brigitte Mouligneau brachten elk vanuit hun expertise en achtergrond ideeën aan. Zo was er Wurman die onder andere bepleitte dat we moeten durven stappen ondernemen tegen de import van – vaak goedkope – producten uit andere markten die niet aan dezelfde criteria als de onze voldoen. Verraes belichtte op haar beurt de noodzaak van een rechtvaardige transitie en wees erop dat er tegenwoordig “veel meer mensen wakker liggen van het einde van de maand dan het einde van de wereld”. En Mouligneau opperde onder meer dat hulpbronnenbeleid echt een volwaardig beleidsthema moet worden. Het gesprek toonde nog maar eens aan dat de kern van de circulaire economie in het belang van netwerken en kennisdeling zit. Of zoals Mouligneau het verwoordde: “De innovatie van de transitie ligt in de knooppunten van ontmoetingen van mensen die elkaar vroeger niet vonden.”

Actieplannen van de werkagenda’s

Het laatste deel van de voormiddag was gewijd aan de werkagenda’s. Even terug in de tijd naar de vorige Circular State of the Union in 2022. Toen tekenden meer dan 100 organisaties een engagementsverklaring om voortrekker te worden van de circulaire transitie door zich te engageren voor een van de zes werkagenda’s. Nu, 2 jaar later, gaf elke werkagenda een blik op zijn rollend actieplan. Wat uit alle presentaties naar voor kwam: de (publiek-private) partnerschappen binnen de zes thematische werkagenda’s wérken; er is overal vooruitgang. Waar alle werkagenda’s echter ook op hamerden: de nood aan opschalen, verbreden, versnellen, meer ondersteuning door de overheid, meer communicatie en bewustmaking… Gelukkig denken circulaire doeners niet in knelpunten maar in uitdagingen. Zijn er binnen een werkagenda dus acties waaraan jij iets kan bijdragen? Sluit je aan!

Naar de opname van de Circular State Of The Union '24 >

Van walk-in sessies naar catwalk

Na de gezellige netwerklunch kon iedereen deelnemen aan drie walk-in sessies, waarbij er keuze was uit maar liefst elf verschillende onderwerpen. Inspirerende doeners vertelden er hun verhaal. Wij hoorden hoe Thierry van Eekelen, juridisch adviseur bij Vlaanderen Circulair, transversale juridische knelpunten in alle werkagenda’s onderzoekt om ze te ontwarren. Vervolgens kregen we een voorstelling van de nieuwe Vlaamse CE monitor door Luc Alaert. De monitor zit tjokvol data en houdt onze vooruitgang richting 2030 bij. Tegen dan wil Vlaanderen zijn materialenvoetafdruk verminderd hebben met 30%. Als derde walk-in kozen we voor de presentatie van Living Lab MASCO, waarin Sofie Rapsaet stap voor stap uitlegde hoe ze met het Circular Value Institute de waarde van circulaire producten meet.

Naar de presentaties van de walk-in sessies > 

De dag werd afgesloten in stijl met een spetterende modeshow. Verrassende circulaire ontwerpen passeerden de revue. Afsluiter op de catwalk was niemand minder dan Jo Brouns. “De economie zal circulair zijn of ze zal niet zijn”, sprak de bijzonder trotse Vlaams minister van Werk, Economie, Innovatie & Landbouw. Zo denken ook alle aanwezigen er ongetwijfeld over, en ze slaan daarvoor maar al te graag de handen in elkaar met de overheid. Want, zoals we vandaag meermaals hoorden, de transitie gaat te traag. Er zijn nog te veel zaken waar circulaire initiatieven op vastlopen. De volle steun van de overheid is noodzakelijk om sneller progressie te kunnen maken.

Na een intense dag was ons vaatje circulair enthousiasme weer helemaal volgetankt.

Tot over twee jaar voor een volgende stand van zaken!

Presentaties walk-in sessies

Deel dit artikel