9 inzichten van de Belgian Accelerator Day tijdens WCEF 2024

De belangrijkste inzichten van die dag ontdekken of herlezen? Start hier.  

1. We hebben behoefte aan een 360°-blik op grondstoffen > 
2. Bouw circulaire businessmodellen en systemen > 
3. Sleutels voor circulair aankopen? Strategie en samenwerking > 
4. Wat werkt en wat niet? Samen naar een verdienmodel voor herstel > 
5. Maak van hergebruik de standaard > 
6. Slimme monitoring versnelt de circulaire transitie > 
7. Circulaire hubs zijn cruciaal voor circulaire actie > 
8. Digitaal batterijpaspoort: kijk naar de volledige levenscyclus > 
9. Omkeerbaar bouwen met bio-gebaseerde materialen? Het kan >

1. We hebben behoefte aan een 360°-blik op grondstoffen 

Plenaire sessie 

We verbruiken meer grondstoffen dan ooit, maar onze productiviteit stagneert. En dat terwijl de impact van ons grondstofverbruik op het milieu zich alsmaar sterker laat voelen. 

Het goede nieuws: het is mogelijk om ons grondstofverbruik en de impact op het milieu te beperken, zonder in te boeten aan economische groei en welzijn. Als we deze zes acties ondernemen: 

1. mondiale en nationale richtlijnen opstellen voor grondstofverbruik, in lijn met de bestaande duurzaamheidsagenda’s en milieuovereenkomsten 
2. financiering afstemmen op duurzaam grondstofverbruik – door (a) rekening te houden met de milieu- en sociale kosten van grondstofwinning en door (b) randvoorwaarden te creëren die de circulaire economie stimuleren. 
3. duurzame keuzes promoten via overheidssubsidies  
4. nieuw handelsbeleid ontwikkelen met het oog op duurzaam grondstofverbruik en waardebehoud voor de producerende landen 
5. actieplannen uitwerken om (a) de toegang tot duurzame goederen en diensten te verbeteren, en om (b) marketingacties te voorkomen die overconsumptie aanmoedigen  
6. grondstofefficiënte oplossingen creëren en circulaire businessmodellen uittekenen 

Meer weten? Lees het Global Resources Outlook 2024-rapport van de Verenigde Naties. 
Of download het slidedeck van de sessie. 

TERUG NAAR HET OVERZICHT VAN 9 INZICHTEN >

2. Bouw circulaire businessmodellen en systemen  

Sessie: ‘Systemic innovation: drivers for a more circular economy in Belgium and Europe’  

Deze Belgische regels en steunmaatregelen dragen daaraan bij: 

• Brussel beperkt financiële steun tot bedrijven die inzetten op duurzaamheid.  
• Vlaanderen Circulair en VLAIO brengen publieke en private organisaties samen in ‘living labs’, en stimuleren hen om oplossingen te zoeken voor systemische knelpunten. 
• Wallonië kiest voor een strategie van ‘slimme specialisatie’, en zet een digitale tool in om kennis te delen uit innovatieve ecosystemen  
• De federale overheid stimuleert en steunt innovatieve, circulaire projecten via het programma ‘Belgium Builds Back Circular’. 

Meer weten? Download het slidedeck van de sessie. 

TERUG NAAR HET OVERZICHT VAN 9 INZICHTEN >

3. Sleutels voor duurzaam aankopen? Strategie en samenwerking 

Sessie: ‘Procuring change: navigating the circular economy through a strategic and social lens’  

Het aankoopgedrag van organisaties heeft een directe impact op het circulaire karakter van onze economie. Duurzaam aankoopgedrag stimuleren? Hou rekening met deze vijf principes: 

1. Een strategische aankoopvisie is van cruciaal belang om als organisatie te verduurzamen. 
2. Marktdialogen en samenwerking met stakeholders uit de volledige waardeketen helpen om sociale en circulaire oplossingen te vinden en aan te kopen.  
3. Betrokken management en heldere wetgeving moedigen organisaties aan om effectief in te zetten op circulariteit. 
4. Innovatie vergt moed. Samenwerking met andere organisaties kan de drempel verlagen en de impact vergroten. 
5. Neem sociale en circulaire criteria mee in je aankoopbeleid en draag bij aan beter milieu én een inclusievere samenleving. 

Meer weten? Download het slidedeck van de sessie. 

4. Wat werkt en wat niet? Samen naar en verdienmodel voor herstel 

Sessie: ‘Embracing circular manufacturing: adopting repair solutions’ 

Zouden we de wereldwijde circulaire economie verfilmen? Dan zouden productie en herstel de hoofdrollen vertolken.  

Hoogtepunten van de voorbije jaren: 

• Verschillende Europese lidstaten experimenteerden met herstel-ondersteunende beleidsmaatregelen, zoals repair vouchers. 
• Spelers uit het middenveld riepen samen op tot actie, denk bijvoorbeeld aan Right2Repair en Repair&Share. 
• Er werd aangetoond dat technologie consumenten de weg kan wijzen naar herstel-oplossingen. 

Om succesvolle initiatieven op te schalen en van herstel de norm te maken, is het belangrijk om inzichten te verspreiden: wat werkt en wat niet? Zowel kleine als grote bedrijven deelden hun ervaringen. En bevestigden zo dat herstel wel degelijk big business is. 

Meer weten? Download het slidedeck van de sessie. 

TERUG NAAR HET OVERZICHT VAN 9 INZICHTEN >

5. Maak van hergebruik de standaard 

Sessie: ‘Mastering reuse of plastics in the circular economy’ 

Kan kunststof deel uitmaken van een circulaire economie? Toch wel. Tenminste als we zorgvuldig met het materiaal omgaan en de impact op mens en milieu tot een minimum beperken.  

In België bewijzen we dat het kan: 

• Green Deal Duurzame Zorg – De Belgische gezondheidszorg zet stappen naar hergebruik. Door onder meer blauwe verpakkingsdoeken en plastic pipetbakjes in te zamelen. 
• Green Deal Anders Verpakt – Een Belgische retailer zet als eerste herbruikbare sixpacks in de rekken.  

Van hergebruik de standaard maken? Vijf voorwaarden: 

1. Bedrijven en producenten van verpakkingsmateriaal bundelen de krachten, met het oog op schaalvergroting. 
2. De huidige logistiek krijgt een upgrade, om oplossingen voor hergebruik succesvol te implementeren.  
3. Ontwerpers vinden de balans tussen de ontwerpkost, het gebruiksgemak en de tijdsefficiëntie van herbruikbare verpakkingen. 
4. Bedrijven mogen en durven experimenteren, om inzicht te verwerven in materiaaleigenschappen en hergebruik- en recyclagemogelijkheden.  
5. Het wettelijk kader voor afval houdt rekening met hergebruik en ondersteunt de transitie naar een circulaire economie. In lijn met de regelgeving voor producten, gezondheid en veiligheid. 

Meer weten? Download het slidedeck van de sessie. 

TERUG NAAR HET OVERZICHT VAN 9 INZICHTEN >

6. Slimme monitoring versnelt de circulaire transitie 

Sessie: ‘Information flows in a circular economy: monitoring, metrics, and digital evolution’  

Elk economisch systeem staat of valt met de beschikbaarheid en de uitwisseling van informatie. En laat dat nu een van de grootste uitdagingen zijn van de circulaire economie. 

“Als je niet monitort, weet je niet waar je aan toe bent. Maar monitoren is pas het begin. Belangrijker is om de inzichten die je verwerft doelgericht te gebruiken.”

– Luc Alaerts, Circular Economy Centre, KU Leuven 

De bestaande informatiestromen zijn afgestemd op een lineaire economie. Een circulaire economie stelt heel andere informatie-eisen. Denk maar aan inzicht in de herkomst, de geschiedenis en de kwaliteit van materialen. Informatie die we vandaag meestal niet voorhanden hebben. 

De oplossing? Digitale innovaties inzetten om de circulaire economie beter te monitoren en te ondersteunen. Om dat te doen, hebben we behoefte aan: 

1. inzicht in de informatienoden en -doelen van de verschillende stakeholders 
2. maatstaven, systemen en hulpmiddelen om stakeholders van de juiste informatie te voorzien 

Meer weten? Download het slidedeck van de sessie. 

TERUG NAAR HET OVERZICHT VAN 9 INZICHTEN >

7. Circulaire hubs zijn cruciaal voor circulaire actie 

Sessie: ‘Circular hubs: multilevel approach creating impact in practice’  

Het Europese actieplan voor de circulaire economie was een cruciale wettelijke stap. Maar willen we de circulaire transitie realiseren? Dan is er actie nodig.  

Circulaire hubs brengen verschillende stakeholders samen vanuit een gedeelde urgentie. Denk aan bedrijven, kenniscentra, investeerders, overheden …  

Ze delen kennis en ervaringen, vergroten hun netwerk en leggen zo de basis voor samenwerkingen. Op die manier nemen ze elkaar op sleeptouw. Met als ultieme doel: circulaire en sociale principes vertalen naar concrete acties. In Europa ontstaan er steeds meer regionale beleidshubs zoals Vlaanderen Circulair, maar ook kennishubs en industrie-valleys en sociale en circulaire hubs. Vooral de systemische samenwerking tussen diverse partners op alle niveaus (lokaal en regionaal) is daarbij belangrijk. Het netwerk en de kennisdeling tussen hubs in Europa moet sterker, vandaar dat tijdens dit event is beslist om een 'leadership group' van het European Circular Economy Stakeholderplatform specifiek aan dit thema te wijten.  

Meer weten? Download het slidedeck van de sessie. 

TERUG NAAR HET OVERZICHT VAN 9 INZICHTEN >

8. Digitaal batterijpaspoort: kijk naar de volledige levenscyclus  

Sessie: ‘Challenges and opportunities of the European Circular Economy Battery Industry’  

Van regelgeving tot doelstellingen en streefcijfers voor recyclage. De circulaire batterij-industrie is voortdurend in beweging.  

Met de nieuwe batterijverordening streeft Europa naar een gedeelde aanpak voor alle lidstaten. Hoe? Door concrete streefdoelen te formuleren tot 2036. En door erop toe te zien dat alle batterijen op de Europese markt aan de normen voldoen. Bovendien stimuleert de regelgeving innovatie en samenwerking. Ondertussen wordt Europa minder afhankelijk van externe markten. 

De verordening hanteert een levenscyclusbenadering. Dat betekent dat ze rekening houdt met de ecologische impact van batterijen in al hun ‘levensfasen’: van productie tot hergebruik.  

Om die impact in kaart te brengen, werd het digitale batterijpaspoort ontwikkeld. Dat houdt de levenscyclus van batterijen digitaal bij, en gaat na of de regelgeving daarbij wordt gerespecteerd.  

Het digitale batterijpaspoort vormt een grote stap richting transparantie en verantwoording, om samen een circulair batterijsysteem te realiseren. 

TERUG NAAR HET OVERZICHT VAN 9 INZICHTEN >

9. Omkeerbaar bouwen met biologische materialen? Het kan 

Sessie: ‘Towards a circular built environment using bio-based and reclaimed materials’  

Om met de deur in huis te vallen: circulair bouwen kan het nieuwe normaal worden. Op voorwaarde dat we: 

1. modulair en omkeerbaar ontwerpen – Ontwerpen met het oog op de volledige levenscyclus van een gebouw. Door te focussen op aanpasbaarheid en circulariteit. Cruciaal? Ondersteuning vanuit onderwijs- en opleidingsperspectief. 
2. kiezen voor innovatieve bouwprocessen en -materialen – Standaard kiezen om (a) bestaande bouwmaterialen of -componenten te hergebruiken, of (b) om zoveel mogelijk bio-gebaseerde of koolstofarme grondstoffen in te zetten.  

“Mensen – en dus ook klanten die willen bouwen – veranderen. Ontwerpen voor wisselende functies is dus helemaal niet zo gek.”

– Joost Declercq, Director of Research & Innovation en partner bij archipelago architects 

Willen we onze circulaire bouwpraktijken opschalen? Dan is het belangrijk om met elkaar te delen wat werkt en wat niet werkt. Dat kan bijvoorbeeld via het European Circular Economy Stakeholders Platform, de onestopshop voor circulaire tips en inspiratie. 

Meer weten? Download het slidedeck van de sessie. 

TERUG NAAR HET OVERZICHT VAN 9 INZICHTEN >