Onze aanpak / Werkagenda's
Chemie/Kunststoffen

werkagenda waterkringlopen

Werkpaden en acties

De ondertekende partijen van de werkagenda voeren concrete acties en projecten uit binnen onderstaande werkpaden en bijhorende actiepaden:

Werkpad 1. We werken samen naar meer recyclage (inzamel-, sorteer- en recyclagefaciliteiten) in Vlaanderen via:

  1. Het inzetten op versnelde technologische ontwikkeling en uitrol ervan
  2. Identificeren en ontwikkelen van nieuwe samenwerkingsverbanden voor meer selectieve ophaling en/of recyclage van specifieke materiaalstromen
  3. Inzicht in materiaalvoorraden en -stromen
  4. Het faciliteren van investeringen

Werkpad 2. We werken samen naar meer inzet van alternatieve grondstoffen via:

  1. Het onderzoek naar potentieel en opstellen van een strategie voor inzet van biogebaseerde grondstoffen (in chemie en kunststoffen)
  2. Het onderzoek naar of de implementatie van incentives voor de inzet van biomassa en CO2 als grondstof
  3. Duidelijkheid omtrent definitie en randvoorwaarden voor inzet van biogebaseerde en biodegradeerbare kunststoffen
  4. Inzichten op de hefbomen voor opschaling van toepassingen voor CCU op industriële schaal

Werkpad 3. We werken samen naar meer inzet van recyclaten via:

  1. Het stimuleren van de inzet van recyclaten via coherente en elkaar versterkende incentives
  2. Het aanwakkeren van kwaliteitsvolle recyclaten via een gedeeld begrip over de kwaliteit
  3. Het onderzoeken naar level playing field voor producten die op de markt komen
  4. Sensibilisering om het draagvlak voor gerecycleerde kunststoffen te vergroten

Werkpad 4. We werken samen naar meer circulair materiaalgebruik via alternatieve business modellen via:

  1. Het informeren van stakeholders
  2. Leerprocessen vanuit bestaande ervaring
  3. Opzetten van casussen om leerervaringen te capteren
  4. Onderzoeken hoe alternatieve business modellen gestimuleerd kunnen worden

Werkpad 5. We werken samen naar meer aandacht voor ecodesign via:

  1. Opvolgen van ontwikkelingen naar de stap naar systeemdenken
  2. Realisaties binnen concrete casussen
  3. Het identificeren en invoeren van incentives om ecodesign aan te moedigen

Werkpad 6. We werken samen naar meer industriële symbiose via:

  1. Het faciliteren van concrete realisaties rond industriële symbiose
  2. Het vervlotten van het ondersteunend kader voor industriële symbiose

Werkpad 7. We werken samen naar meer en betere beleidsmatige ondersteuning om:

  1. De beleidsvisie rond circulaire economie te verduidelijken
  2. Een overlegtraject met de vergunningsverleners op te zetten
  3. Bestaande knelpunten in de wetgeving weg te werken
  4. De maatschappelijke impact van de ondersteuningsprogramma’s te vergroten

Werkpaden: de visual

We maakten een visueel overzicht van de werkpaden van de werkagenda.

1.1
Inzetten op versnelde technologische ontwikkeling en de uitrol ervan - trekker: Catalisti

Bedoeling van deze actie is innovatie in inzameling, sortering, scheidingstechnieken, recyclagetechnieken in beeld te hebben en uitrol te versnellen (Wat bestaat er al? Op welk TRL niveau? Wat ontbreekt er? Wat is matuur en kan uitgerold worden?).
1.2
Identificeren en ontwikkelen van nieuwe samenwerkingsverbanden voor meer selectieve ophaling en/of recyclage van specifieke materiaalstromen om zo materialen te bekomen die voldoen aan de specificaties of acceptatiecriteria van de afnemers en de toegang tot kwaliteitsvol circulair materiaal verzekeren (realiseren van concrete casussen).

De bedoeling van dit actiepad is om kunststoffen die vandaag nog niet gerecycleerd worden, te gaan recycleren. Ambitie om zo veel kunststoffen te gaan inzamelen voor recyclage.
i
Dit is een belangrijk en potentieel omvangrijk werkpad. Het is waarschijnlijk dat naast de potentiële werkpadtrekker (denuo) en de potentiële casus-trekkers, extra ondersteuning nodig zal zijn. Ook VIL met hun logistieke expertise wordt een belangrijke partner. Afstemming het het VIL Cook project Plastics Recycling Hub (PRH) zal ook bewaakt worden.
1.4
Faciliteren investeringen

Bedoeling is hier te kijken wat er ontbreekt om investeringen in circulaire chemie en kunststoffen in Vlaanderen daadwerkelijk aan te trekken (zie recente aankondigingen van investeringen in buurlanden Nederland en Frankrijk).

Verder te bekijken met hefboom Financiering en bestaande zaken zoals FIT-werking, FIT welkom team chemie, VLAIO... zie ook actiepad 4 van WP 7 rond het opstellen van een Vlaamse Roadmap Chemische Recyclage.
i
Dit werkpad draait in belangrijke mate rond het verder zetten van het werk dat reeds gebeurt in het kader van Catalisti/Moonshot rond biomassa, CO2 via Carbon Capture and Utilization (CCU) en waterstof (H2) als alternatieve feedstock voor de chemie en kunststofwaardeketen.

Logische actiepadtrekker is hier dan ook Catalisti/Moonshot.

Verder is er ook nood aan een betere communicatie over:
  • het Vlaamse beleid ten aanzien van de inzet van biomassa als feedstock voor de chemie kunststof waardeketens;
  • voor- en nadelen en nuttige toepassingen voor biogebaseerde kunststoffen en biodegradeerbare kunststoffen.
Tenslotte wordt bekeken of een actie nodig is om helder te schetsen wat de (wenselijke) bijdrage is (in volumes, in aandeel) van biomassa als feedstock voor chemie/kunststoffen omwille van de trade-offs met voeding, bio-economie en landgebruik.
i
Kip of ei verhaal: een knelpunt voor het inzetten van recyclaat door kunststofverwerkers is het gebrek aan voldoende volumes van voldoende kwaliteitstrong>. Werkpad 1 en werkpad 3 zijn sterk verbonden.

Dialoog tussen aanbieder van recyclaat en de afnemers is een essentiële factor om ‘op specificaties’ recyclaat te kunnen afleveren dat daadwerkelijk zal kunnen ingezet. Zeker met de strenge Europese productregels indachtig.
3.2
Aanwakkeren van kwaliteitsvolle recyclatenstrong> via gedeeld begrip over de kwaliteit waaraan ze moeten voldoen om afzet te kunnen hebben (cf productwetgeving, normen, standaarden).

Trekker VKC / Centexbel
i
Werkpad 4 en 5 zijn werkpaden waarover iedereen het eens is dat ze erg belangrijk zijn. Binnen het WA CK kernteam hebben we hierrond momenteel minder ervaring. Daarom dat we hiervoor gaan samenwerken met de werkagenda maakindustrie die hier volop op zal inzetten.

We denken daarbij aan het gezamenlijk organiseren van workshops met experten om lessons learnt, voor- en nadelen, aandachtspunten, etc. te brengen naar de bedrijven actief in de chemie- en kunststofwaardeketens. Via informatiedeling, sensibiliseren en netwerken willen we hieraan werken.
i
Werkpad 4 en 5 zijn werkpaden waarover iedereen het eens is dat ze erg belangrijk zijn. Binnen het WA CK kernteam hebben we hierrond momenteel minder ervaring. Daarom dat we hiervoor gaan samenwerken met de werkagenda maakindustrie die hier volop op zal inzetten.

We denken daarbij aan het gezamenlijk organiseren van workshops met experten om lessons learnt, voor- en nadelen, aandachtspunten, etc. te brengen naar de bedrijven actief in de chemie- en kunststofwaardeketens. Via informatiedeling, sensibiliseren en netwerken willen we hieraan werken.
i
De WA CK community is overtuigd dat meer industriële symbiose binnen de chemie- en kunststofwaardeketens en over sectoren heen een belangrijk onderdeel is van de circulaire toekomst die we willen.

Wat precies de versnelling en mainstreaming van deze praktijken kan helpen realiseren moeten we via interviews met doeners nader onderzoeken en analyseren.

Wat houdt sommige bedrijven tegen? Wat zijn ‘ingrediënten’ van succesvolle industriële symbioseprojecten? Welke lessen kunnen we daaruit trekken? Is een facilitator (derde partij) onontbeerlijk? Mogelijks is een aanstelling van een consultant nuttig en noodzakelijk. OVAM, BBL en essenscia hebben interesse.
7.1
Opstellen van een Vlaamse Roadmap Chemische Recyclage

Veel actoren in de WA CK ervaren volgende belangrijke 'gaps':
  • het ontbreken van een heldere, ambitieuze en breed gekende Vlaamse ambitie voor het aantrekken van investeringen in chemische of advanced recycling van kunststoffen;
  • politieke steun voor de nodige flankerende en ondersteunende maatregelen om succesvol die investeringen aan te trekken.
Trekkers: OVAM, essenscia, beleidsdomein Economie.
7.2
Overlegtraject vergunningverleners

Onderzoeken en wegwerken van knelpunten in het vergunnen van projecten met recylage en/of inzetten van niet-virgin grondstoffen.

Trekkers: nog verder te verkennen.

De bedoeling van dit actiepad is om kunststoffen die vandaag nog niet gerecycleerd worden, te gaan recycleren. Ambitie om zo veel kunststoffen te gaan inzamelen voor recyclage.
7.3
Vanuit een nieuw circulair kader de bestaande knelpunten in de wetgeving wegwerken

De knelpunten voor circulaire economie (CE) praktijken zijn reeds lang gekend. Veel van die knelpunten zijn te wijten aan een historisch gegroeide wetgeving, verankerd in een lineair paradigma en een sterk verkokerde aanpak.

Bedoeling van dit actiepad is om vanuit systeemdenken te werken aan een nieuw gedeeld paradigma over hoe, en met welke milieutechnische en duurzame randvoorwaarden, chemie en kunststoffen na een eerste gebruiksfase wenselijk terug ingezet kunnen worden. Via een gefaciliteerde dialoog met een brede groep actoren willen we tot gedeelde inzichten komen. Die testen we in echte cases. En met die gedeelde inzichten (nieuwe bril/paradigma) kijken we in een tweede fase hoe CE-knelpunten opgelost kunnen worden.

Trekkers: essenscia, OVAM met brede groep aan betrokkenen. Scope is chemie (stoffen, mengsels) en kunststoffen, afval-product-energie.
i
Een nieuwe actie die in beeld kwam door de bilaterale gesprekken is hoe om te gaan met kunststofmaterialen waarin stoffen zitten (SVHC’s, SoC’s, ..) die niet meer mogen ingezet worden voor nieuwe producten.

OVAM, denuo, VKC/Centexbel, Agoria, essenscia