Stroom

Living labs testen draagvlak voor circulair maken, delen en gebruiken

Als we willen overstappen naar een meer circulaire economie, is het als stad cruciaal om het draagvlak voor circulair gedachtegoed bij onze burgers zo groot mogelijk te maken. Daarom wil de stad Mechelen een sensibiliserings- en actiecampagne opstarten, genaamd Stroom. Het doel is om uiteindelijk alle Mechelaars, ook zij die niet meteen klimaatactief zijn of wakker liggen van duurzaamheid, het delen en herstellen van materialen als norm te laten beschouwen.

Als voorbereiding op die campagne zijn we een buurtonderzoek opgestart in de buurt Bethaniënpolder-Auwegemvaart. De inwoners van die buurt hebben een erg diverse socio-economische en culturele achtergrond, en vormen de ideale weerspiegeling van de Mechelse bevolking.

We gebruikten een hele waaier van methodes om zoveel mogelijk mensen te bereiken, en vooral ook zij die niet actief meedoen aan een participatieproject. Zo organiseerden we in samenwerking met buurtwerking, de school en sociale organisaties uit de buurt, workshops op maat van verschillende doelgroepen (jongeren, moeders met niet-Vlaamse afkomst …). Ook via huisbezoeken, een online enquête, dagboekstudies en feestelijke activiteiten werd er connectie gemaakt en konden we ons onderdompelen in het sociale weefsel van de buurt.

Bij het onderzoek vermeden we zoveel mogelijk moeilijk jargon rond circulariteit, maar vroegen we mensen eenvoudigweg hoe zij hun dagelijks leven makkelijker wilden maken, en hun buurt leuker. We documenteerden de wensen en behoeftes van de bewoners over verschillende thema’s: energie, water, kledij, voeding, huisvesting, mobiliteit, vrije tijd, materiële consumptie en afval.

Dankzij dit onderzoek ontdekten we dat de meerderheid van de Mechelaars eigenlijk al verlangt naar meer lokale voedselproductie, minder voedselverspilling, en meer herstel- en deelinitiatieven.

BELANGRIJKSTE
RESULTATEN

  1. Een groep vrijwilligers uit de buurt van het onderzoek heeft zelf de touwtjes in handen genomen om een buurtmoestuin op te starten, de Alfatuin.
  2. Twee pilootprojecten werden opgericht rond het delen van bakfietsen en gereedschap, in samenwerking met Fietsatelier Mechelen (Ecoso vzw), de start-up Cargoroo, de Klusbib (Deelbaar Mechelen vzw) en de Ecokoeriers.
  3. Er werd een Mechelen Bruist-stadskaart gemaakt voor Mechelaars en toeristen, waarop alle reeds bestaande circulaire initiatieven in de horeca en handel te vinden zijn. Vele waren immers nog niet gekend onder de lokale bewoners.
  4. Op vraag van een aantal bewoners werd een circulaire markt georganiseerd. Dit initiatief wordt nu verdergezet door de creatieve community van Marktenova.

BELANGRIJKSTE
GELEERDE LESSEN

  1. De meerderheid van de bewoners verlangt al naar meer lokale voedselproductie, minder voedselverspilling, en meer herstel- en deelinitiatieven. Er is dus al een redelijk groot draagvlak voor circulair gedachtegoed aanwezig.
  2. Mechelaars zijn bereid om producten te gebruiken in plaats van te kopen als er een makkelijk toegankelijk, betaalbaar en verzekerd systeem voorhanden is. Dat is zeker het geval voor dure zaken (bv. bakfietsen of specifiek werkmateriaal), of dingen die maar een beperkte tijd gebruikt worden (bv. baby- en kinderspullen).
  3. De bewoners verkiezen een soort van bibliotheeksysteem boven onderling delen, tenzij binnen intieme kring, omdat de verantwoordelijkheid dan bij een derde, verzekerde partij ligt.
  4. Kledingbibliotheken en een individuele auto afstaan zijn voor velen nog een stap te ver, omdat die zaken als heel persoonlijk of bepalend voor de individuele vrijheid worden beschouwd.
2 deelprojecten voor bakfietsen en gereedschap
1 nieuwe buurtmoestuin
1 stadskaart met circulaire initiatieven
1 circulaire ruilmarkt

WAT BRENGT
DE TOEKOMST?

Mechelen wil graag verder onderzoek voeren naar hoe ze de huidige drempels voor meer circulair gedachtegoed opgegeven door de bewoners, kan verlagen. Het is belangrijk dat we het consumptiegedrag van de kritische massa kunnen aanpassen.

Dit buurtonderzoek vormt alvast een stevige basis voor de vormgeving van ons actieplan rond burgerbetrokkenheid in de transitie naar een meer circulaire economie. Die transitie zullen we samen aangaan met de Mechelaar en de vele reeds bestaande circulaire burgerinitiatieven.

De geleerde lessen uit het project worden nu meegenomen en verspreid in het CECI-project (Circular Economy Citizen Involvement), dankzij Europese financiering van Interreg Europe.

Gerelateerde cases