Met 560 waren ze, de voortrekkers die naar Square in Brussel kwamen afgezakt voor de Circular State of the Union 2022 georganiseerd door Vlaanderen Circulair en al haar partners. “Vlaanderen zet alles op alles om de circulaire economie een boost te geven”, echode Vlaams Minister van economie en innovatie Hilde Crevits het enthousiasme tijdens haar openingstoespraak. 100 partners tekenden dan ook de engagementsverklaring voor de circulaire transitie in Vlaanderen.

Samen voor meer circulariteit

Alle toespraken en workshops waren doordrongen van de ambitie die de Vlaamse partners bindt om de circulaire economie in onze regio een boost te geven. Na een kort welkomstwoordje van moderator Eva Kamanda, gaf Vlaams Minister Crevits de aftrap: “De afhankelijkheid van grondstoffen en materialen is brandend actueel. Het toont het belang van een circulaire economie. Vlaanderen heeft heel wat bedrijven, kennisinstellingen en middenveldorganisaties in huis met heel wat expertise, kennis en vooral het nodige engagement! Ik wil vandaag een lans breken om samen nog meer en beter te gaan recycleren. Het moet onze ambitie zijn om tegen 2030 het hergebruik van onze materialen of de recyclage ervan te verdubbelen. Vandaag zijn we al voor 21% circulair in Vlaanderen. Dat cijfer moet omhoog, voor ons milieu, maar ook voor onze onafhankelijkheid van het buitenland en de tewerkstelling in onze economie.”

Na die introductie was het tijd voor het feestelijk moment van de dag. De minister nodigde de kernpartners van Vlaanderen Circulair uit op het podium om de engagementsverklaring van overheid, kennisinstellingen, sociale economie, de industrie, middenveldorganisaties, social profit en financiële wereld te ondertekenen. Zij gingen samen ook nog op de foto met alle aanwezigen.

De circulaire Lage Landen

Daarna was het de beurt aan keynote-spreker en toekomstverkenner Stefaan Vandist (Switchrs) om die circulaire vlam nog aan te wakkeren. Met tal van voorbeelden wees hij op het belang van samenwerking over de grenzen van de eigen sector(-vereniging). Hij pleitte voor ‘coalitions of the willing’, die zich samen zetten rond een aantrekkelijk en verbindend toekomstbeeld en daar de drijfveren uit putten om de circulaire economie te realiseren. Hij wees ook op de potentiële kracht van twee grote transformaties die nu aan de gang zijn: de digitale transformatie en de circulaire economie. Dat alles moet je volgens Vandist doen met 'gepassioneerd pragmatisme'. Nieuwe dingen uitproberen, experimenteren en blijven doorgaan. Precedenten creëren die de toekomst vandaag al demonstreren. “We moeten als Vlamingen anders naar onszelf kijken”, sloot hij de keynote af. Want we moeten niet met jaloerse blik kijken naar Sillicon Valley. “We hebben alles om van onze regio een gidsregio te maken. De circulaire Lage Landen kunnen de rest van de wereld tonen hoe het moet. Tijd om te knallen!”

In de praktijk

Na de keynote nodigden we drie kernspelers uit op het podium: Victor Dries, adjunct -Kabinetschef van Minister Zuhal Demir, Brigitte Mouligneau, transitiemanager van Vlaanderen Circulair en Karel Van Acker, Coördinator van het CE Center. Brigitte Mouligneau legde aan de hand van enkele sprekende illustraties uit hoe de “Toekomstbeelden Vlaanderen Circulair in 2050” tot stand kwamen met de hulp van tal van experten.

Victor Dries belichtte hoe we vandaag aan de slag zijn via de acties die werden uitgedokterd in de zes thematische werkagenda’s en zeven ondersteunende hefboomwerkingen. “De overheid kan meehelpen om belemmeringen weg te werken”, gaf Victor Dries toe. “We moeten ook trachten om binnen de overheid de administraties beter te laten samenwerken. Natuurlijk moet de overheid hier ook geld voor vrijmaken. Bovendien zijn alle overheden de grootste aankopers van het land en kunnen ze verder inzetten op circulair aankopen.”

Karel Van Acker (CE Center) duidde van zijn kant het belang van onderzoek, om te weten of we de juiste kant opgaan. Daarvoor hebben we de juiste meetinstrumenten (zoals de CE monitor) en opbouw van kennis nodig. Belangrijk accent was ook dat de kennis makkelijk moet gedeeld kunnen worden. “We moeten de kennis toegankelijk maken voor bedrijven en het brede publiek. Ook daarin kan die digitalisering een grote rol spelen."

Voorzitter Paul De Bruycker van Vlaanderen Circulair sloot het ochtendprogramma af met een ode aan de doeners. “Een droom mét een plan, dat worden doelen”, zei hij treffend. “Om die doelen te bereiken, heb je doeners nodig. Dat is wat we met de partners van Vlaanderen Circulair al een tijdje doen: gewoon beginnen. Ook al is niet alles duidelijk, ook al zijn er nog losse eindjes... gewoon beginnen.” De voorzitter van Vlaanderen Circulair zong de lof van al de aanwezigen. “Zonder de inzet en het optimisme van jullie, circulaire ondernemers, pioniers, beleidsmakers, believers, ondersteuners... blijft al wat we doen theorie en dode letter. Jullie zijn de helden van de transitie. Daarom is deze dag er voor jullie.” Mooie woorden om het voormiddagprogramma mee af te sluiten.

Tijdens de middaglunch was er tijd om te netwerken, onder meer via circulaire ‘speeddating’ tussen deelnemers. Aan genummerde tafels konden ze elkaar snel terugvinden om nieuwe plannen te smeden voor de circulaire economie. Onze app registreerde wel 582 speed dates. En passant kon iedereen ook op de foto met de ondertekende pancarte.

Tijd voor werkagenda's

Na de middag volgden twee rondes met drie breakout-sessies: éen sessie voor elk van de werkagenda’s. In de eerste ronde was het de beurt aan Chemie/Kunststoffen, Voedselketen, Circulair Bouwen. Meteen daarop volgden in een tweede ronde Maakindustrie, Bio-economie en Waterkringlopen.

Het opzet? Actie. De gepresenteerde werkagenda’s zijn het resultaat van ruim een jaar voorbereidend en aftastend werk bij trekkers en stakeholders. Met de werkagenda's bieden de kernpartners een strategisch kader waaraan tal van partners hun eigen bijdrage kunnen ophangen: er is een blik op de toekomst, het thema is afgelijnd, de hiaten zijn in beeld, het werk dat op de plank ligt is benoemd. Wie zich inspant voor een actie -uit een lijstje van de werkagenda of op eigen voorstel-, weet dus dat haar/zijn inspanning deel uitmaakt van een bredere strategie.

Tijdens de voorstelling maakten praktijkverhalen die geambieerde werking tastbaar. De meeste werkagenda-sessies sloten ook af met een eerste ondertekening van een engagementsverklaring.

De Circular State of the Union 2022 was een hoogmis voor de circulaire economie in Vlaanderen, één die knetterde van de wil tot samenwerking en innovatie.    

Alle output op een rijtje

Hieronder vind je alle opnames, presentaties, foto's en achtergrondinfo van de Circular State of the Union 2022.