Vlaanderen Circulair inspireert EU

1. Goedkeuring Vlaamse resolutie ter bevordering van de circulaire economie 

Op 30 november ’23 werd het partnerschap Vlaanderen Circulair uitgenodigd in het Vlaams Parlement voor de hoorzitting circulaire economie. In voorbereiding van het EU-voorzitterschap, gaven we met 6 vertegenwoordigers van het partnerschap een 4u durende toelichting over de circulaire economie in Vlaanderen. “De interesse was groot en we beantwoordden de vele vragen vanuit het parlement. Dat we vandaag een voortrekkersrol spelen in Europa is mede dankzij het engagement van het ruime partnerschap Vlaanderen Circulair, dat sinds 2017 volop de kaart trekt van de circulaire transitie”.  Herbekijk hier de hoorzitting >

Het parlement besliste om op 18 maart 2024 een Conferentie Circulaire Economie te organiseren als onderdeel van het Belgisch Voorzitterschap van de Europese Raad.   

26 delegaties uit verschillende Europese parlementen en ook deze van de kandidaat-lidstaten namen deel. Na de verwelkoming vanuit het Vlaams Parlement, kregen we o.a. een toelichting van de Minister bevoegd voor economie, Jo Brouns. “Ik was fier om in het hart van de democratie een beeld te mogen geven van de Vlaamse circulaire bedrijvigheid, ondersteund door de vertegenwoordigers van een aantal bedrijven (Indaver, Out of Use, Watt4Ever en JUUNOO) die hun circulaire praktijkcase kwamen voorstellen. WeareCircle benadrukte het belang van de samenwerking met sociale economie en de inzet van circulaire hubs als lokale katalysator richting circulaire economie- en samenleving. Het Parlement vervolledigde het geheel door diverse stellingen aan hun collega’s voor te leggen en hierop af te stemmen. Eén van de belangrijke toelichtingen op de EU-conferentie was zeker deze van Febelauto, over het upcyclen van autobatterijen in de Antwerpse haven ‘Watt4Ever’.”  

Meer info over de Interparlementaire Conferentie over Circulaire economie in het Vlaams Parlement >

Bovengenoemde hoorzitting en conferentie, vormden de voorbereidende werkzaamheden voor een Vlaamse resolutie over de bevordering en de toekomst van de circulaire economie in Vlaanderen en Europa. Deze resolutie werd aangenomen op 9 mei. 

2. Finalisering Europese raadsconclusies circulaire economie  

Onder het Belgisch voorzitterschap werden de raadsconclusies circulaire economie gefinaliseerd. Brigitte: “Het Coördinatiecomité Internationaal Milieubeleid en het intra-Belgisch Platform CE hebben lang en intensief gewerkt aan de teksten van de raadsconclusies. Dat gebeurde in constant overleg met relevante stakeholders en met de andere Europese lidstaten.”  

De raadsconclusies zijn opgenomen in de review van het 8th environmental action programme. Ze bevatten acties en doelstellingen die over de voorzitterschapsperiodes heen lopen. Zo verankeren ze CE als een strategische keuze binnen de Europese Commissie. 

“Circulaire economie is ondertussen een strategische keuze binnen de  Europese Commissie” stelt Brigitte. Dat blijkt onder andere ook uit de aanstelling van een Commissaris verantwoordelijk voor circulaire economie, mevrouw Jessika Roswall. En in de nieuwe beleidslijnen (’24-’29) van de Europese Commissie, voorgesteld door Von der Leyen in juli 2024, staat te lezen dat er een nieuwe wet circulaire economie komt. 

3. Succesvolle ‘Belgian Accelerator Day’ tijdens WCEF 

Op 17 april 2024 organiseerde Vlaanderen Circulair, samen met het Waals Gewest, het Brussels Gewest en de Belgische federale overheid een ‘Belgian Accelerator Day’ tijdens het World Circular Economy Forum 2024. Onder andere de Vlaamse CE Monitor gooide hoge ogen, net zoals de werking van het partnerschap Vlaanderen Circulair en de ontwikkeling van de sociale-circulaire hubs. 

Het programma van deze dag startte met de toelichting van het Global Resources Outlook 2024 net een maand eerder gelanceerd op de UN environment assembly (UNEP).  Uit deze wetenschappelijke studie is de urgentie van de absolute ontkoppeling (decoupling) van het materialenverbruik met een economische groei de belangrijkste aanbeveling; de call to action is niet mis te verstaan! Herbekijk hier deze inzichten en de aanbevelingen. De verschillende deelsessies, gingen in op de praktijk van de circulaire economie, zoals de thema’s circulair bouwen, batterijen, chemie/ kunststoffen, circulair aankopen enz. Er was veel interesse in de sessies rond monitoring van de CE, waar de Vlaamse CE Monitor van het Vlaamse CE-Center als voorbeeld diende. Vlaanderen liep ook in de kijker met de hubwerking van het partnerschap Vlaanderen Circulair op Vlaams niveau en de sociale circulaire hubs op regionaal niveau.

Het European Circular Economy Stakeholder Platform (ECESP) lanceerde tijdens de sessie rond de ‘hubs for circularity’ een nieuwe leadership group rond circulaire hubs.    

Het enthousiasme van de meer dan 800 bezoekers was groot. De werking en governance van het partnerschap Vlaanderen Circulair werd regelmatig als best practice aangehaald. Het is vrij uniek in Europa.   

4. Bijdrage aan sessie ‘Local Green Deals’ 

Op 15 maart 2024 was er een speciaal EU-event voor lokale overheden. “Tijdens de sessie ‘Local Green Deals: resource efficient, resilient, low-carbon and socially responsible’ mocht ik de werking van het partnerschap Vlaanderen Circulair voorstellen, en belichtte ik hoe de circulaire economie kan bijdragen aan de klimaattransitie”, vertelt Brigitte.  

We staan voor een ‘systemic challenge’ en hiervoor hebben we alle partijen nodig; ondernemers, onderzoekers, overheden, burgers en niet te vergeten de financiële sector. Brigitte Mouligneau

En nu? 

Na het Belgisch voorzitterschap liggen er een aantal ondersteunende Europese kaders klaar, zoals de Critical Raw Material Act (CRM-act), de Sustainability Reporting Directive en de Ecodesign for Sustainable Products Regulation. De nieuwe Commissie beloofde bovendien om verder werk te maken van de wetgeving rond een competitieve circulaire economie. “Daarvoor zal echter een ander Europees beleid nodig zijn”, besluit Brigitte, “en ook een andere inzet van middelen, met veel aandacht voor de rol en de implementatie van circulaire strategieën bij kmo’s.” 

Aanvullend; "Het inzetten op de circulaire economie is niet langer een innovatief experimentje van een kleine club, maar het is de randvoorwaarde voor een toekomstgerichte economie en samenleving.  We moeten investeren (met middelen en mensen) in de circulaire economie en het duurzaam materialenbeheer opnemen als een volwaardig beleidsthema.  Vlaanderen wil koploper blijven!”