Onze aanpak
We organiseren onze acties in zes thematische werkagenda's:
Werkagenda's:
Bio-economie
Circulair Bouwen
Chemie/Kunststoffen
Maakindustrie
Voedselketen
Waterkringlopen
Zeven hefboomwerkingen zorgen voor extra ondersteuning:
Hefboomwerkingen:
Beleidsinstrumenten
Circulair aankopen
Communicatie
Innoveren & Ondernemen
Financiering
Jobs & Vaardigheden
Onderzoek
Wat, waarom en hoe?
Waarom gaan we voor een circulaire economie?
Toekomstbeelden 2050
Hoe zien we onze circulaire toekomst?
Over onze aansturing
Wie stuurt wat bij Vlaanderen Circulair?
Circulair bouwen aan de toekomst: Openbare ruimte en infrastructuur in beweging
dinsdag 10 juni 2025
Onze openbare ruimte is meer dan bestrating, groen en verlichting. Het is de plek bij uitstek waar we leven, ons verplaatsen, elkaar ontmoeten en de stad ervaren. Tegelijk vragen al die wegen, pleinen, bruggen en rioleringen massa’s grondstoffen, energie en onderhoud. De nood aan een integrale circulaire aanpak is dan ook groot. Gelukkig beweegt er iets in Vlaanderen!
De circulaire shift
Tijdens de Vakbeurs Openbare Ruimte 2025 in Brussels Expo stond circulariteit in de spotlight. Dankzij bijdragen van Vlaanderen Circulair, Kamp C, SBE nv, Stad Mechelen en OVAM werd duidelijk dat circulaire principes in de infrastructuur en publieke ruimte meer behelzen dan alleen recyclage. We moeten het hebben over slimmer ontwerpen, delen, hergebruiken, modulair bouwen en vooral: denken in systemen die over de levensduur heen hun waarde behouden. De klassieke lineaire aanpak van ‘ontwerpen – bouwen – gebruiken – slopen’ maakt zo plaats voor een regeneratief model, waarin materialen en functies blijven bewegen.
Zo’n shift vraagt om samenwerking tussen beleidsmakers, ontwerpers, aannemers, beheerders én burgers. Een vooral om inspirerende voorbeelden, die tonen wat allemaal kan. Van Gent tot Voeren: we lichten graag een paar voorbeelden uit!
Circulair voetpad (Gent)
Gent heeft als eerste Belgische stad een circulair voetpad aangelegd, voor de Arteveldehogeschool in de Leeuwstraat. Het voetpad van 110 m2 is opgebouwd uit Carbstone-klinkers, geproduceerd uit metaalslakken en CO2, zonder traditionele cement- of betonproducten.
Circulair fietspad (Antwerpen)
Het 800 meter lange circulaire fietspad op de Zomerweg in het Antwerpse Havengebied is een primeur in België! Het project verenigt twee innovatieve toepassingen:
- PlasticRoad-segment: 75 meter is gemaakt van gerecycleerd plastic, goed voor ongeveer 2 miljoen plastic koffiebekertjes.
- Asfalt met gerecycleerd plastic: de overige 725 meter is opgebouwd uit een mix van asfalt en gerecycleerd plastic.
Circulair KMO-terrein (Voeren)
Het eerste circulaire bedrijventerrein van Limburg staat in Voeren. Weesterveld richt zich op circulariteit in zowel de infrastructuur als de bedrijfsgebouwen. Met onder andere:
- Innovatief wegdek: met een onderlaag van gerecycleerd asfalt en een bovenlaag van grasfalt.
- Duurzame riolering: met Thiotube-rioolbuizen gemaakt van zwavelbeton dat herhaaldelijk kan worden gesmolten.
- Regenwaterbeheer: met grachten die regenwater opvangen en laten infiltreren.
- Circulaire bouwvoorschriften: waaronder het gebruik van minimaal 30% hergebruikte of biogebaseerde materialen.
Circulaire Grote Markt (Sint-Niklaas)
Het afgelopen jaar werd de Grote Markt van Sint-Niklaas omgetoverd tot een groenere, klimaatbestendige en autoluwe publieke ruimte. Dankzij onder andere:
- Hergebruik van materialen
- Verplaatsing van infrastructuur
- Klimaatadaptieve maatregelen
- Onderzoek en monitoring
Wat deze projecten met elkaar gemeen hebben?
Ze illustreren stuk voor stuk hoe lokale besturen circulaire principes kunnen integreren in de ontwikkeling van openbare ruimte en infrastructuur, met aandacht voor duurzaamheid, hergebruik en klimaatadaptatie. De belangrijkste lessen:
- Visie van bij de start
Circulair bouwen vraagt dat je al in de ontwerpfase keuzes maakt die hergebruik en aanpasbaarheid mogelijk maken. - Materiaalbewustzijn
Zowel gerecupereerde materialen als ontwerpkeuzes die hergebruik mogelijk maken, staan daarbij centraal. - Partnerschappen
De projecten slagen omdat steden samenwerken met aannemers, ontwerpers en onderzoekers die openstaan voor innovatie. - Waardebehoud
Door modulair, demonteerbaar en aanpasbaar te bouwen, blijft de infrastructuur decennia’s lang waardevol. - Het beleid
Een belangrijke hefboom is het publieke aankoopbeleid. Via bestekken en gunningscriteria kunnen lokale besturen circulaire principes stimuleren.
De uitdagingen
Om de kansen op succes te vergroten, is het belangrijk om ook de uitdagingen te benoemen voor wat ze zijn:
- Circulaire principes zijn nog breed, contextafhankelijk en vaak open voor interpretatie. Dat biedt ruimte voor innovatie en maatwerk, maar draagt ook risico’s met zich mee zoals greenwashing, verwarring en vage claims. Kritische duiding en meetbare impact zijn dus cruciaal. Dat betekent niet dat elk project perfect moet zijn, maar wel dat we ons bewuster moeten zijn van wat we wel en niet als ‘circulair’ bestempelen.
- Budgettaire beperkingen, traditionele werkwijzen en onbekendheid met circulaire modellen: ook daar is nog werk aan de winkel. Verandering is pas mogelijk als beleidsmakers een duidelijke visie uitdragen, ontwerpers en aannemers de ruimte krijgen om te innoveren en kennis en ervaring uitgewisseld worden.
En dan nu: actie!
Vlaanderen beschikt over een rijke infrastructuur en een fijnmazig netwerk van openbare ruimtes. Dat maakt van onze regio het perfecte laboratorium om circulaire principes op schaal toe te passen. Elke straat, elk plein, elke brug is een kans om circulair te denken en te handelen. Dat vraagt lef, samenwerking en visie, maar de winsten zijn reëel. Minder afval, meer waarde, een gezondere leefomgeving en infrastructuur die klaar is voor de toekomst!
Ben jij een beleidsmaker, ontwerper of beheerder?
Hoe kan jouw volgende project bijdragen aan de culturele transitie? Vlaanderen Circulair staat alvast voor je klaar met tools, partners en inspiratie!
We bieden ook modeldocumenten, opleidingen en begeleidingstrajecten aan voor lokale besturen, om zo de vertaalslag te maken van goede intenties naar concrete uitvoering.
Volg ons
Schrijf je in op onze nieuwsbrief
