CIA²

Op weg naar een holistische benadering van bouwprojecten

Vandaag worden circulaire principes in het bouwproces nog onvoldoende toegepast omdat het bouwproces zowel verticaal als horizontaal te fragmentair verloopt. Door de complexiteit van bouwen hebben bedrijven zich steeds diepgaander gespecialiseerd. Dat biedt veel voordelen, maar zorgt tegelijk voor een uiteenrafeling van het lastenboek in een veelheid van loten, wat extra potentiële conflictzones creëert. Ook zorgt het lineaire bouwproces voor versplintering: verschillende partijen realiseren elk één luik, en verdwijnen daarna. Ze hebben niets te winnen bij het duurzame karakter van het totale bouwproces. 

Met het project CIA² zoekt AVC Gemino, in samenwerking met Designregio Kortrijk, Bopro en Ingenium, naar een vernieuwend antwoord op die problematiek. We zoomen daarbij voor het eerst in op de interfaces: de tussenruimtes die verbinding mogelijk maken. Het gaat zowel om letterlijke raakvlakken (bv. tussen wand en plafond), maar evenzeer om figuurlijke raakvlakken tussen stakeholders en verschillende fasen in het bouwproces. 

Concreet hebben we de noden en belangen van alle stakeholders in het bouwproces opgelijst. Van daaruit definieerden we de scope en genereerden we ideeën. We testten meerdere methodieken uit voor het meer circulair(klaar) maken van interfaces via concrete cases en we verzamelden een hele reeks leerlessen

Download pdf bestand

AVC Gemino

Partners Designregio Kortrijk, Bopro, Ingenium

Sectoren

Thema's

Organisaties

BELANGRIJKSTE
RESULTATEN

  1. De thematiek van circulair bouwen, en in het bijzonder van interfaces, werd zowel in de breedte als in de diepte verkend: verschillende visies, beleidskaders, guidelines, tools, methodieken, best practices … 
  2. We maakten een overzicht van de diverse stakeholders in het bouwproces, met voor elk hun ‘jobs’, ‘pains’ en ‘gains’. Die mapping werd aangevuld met een bevraging bij zowel het brede publiek als specifieke doelgroepen. 
  3. We hebben meerdere methodieken uitgetest voor het meer circulair(klaar) maken van interfaces via concrete cases, met focus op verouderde kantoren die moeilijk om te vormen zijn zonder dure investeringen. We voerden ook een proefopstelling uit in bedrijvencampus O’Forty. 
  4. Het grote aantal combinaties van actoren en factoren in het bouwproces maakt het onmogelijk om voor elke potentiële interface een circulaire oplossingen te omschrijven. We konden wel leerlessen verzamelen om denkoefeningen rond circulariteit te ondersteunen. 

BELANGRIJKSTE
GELEERDE LESSEN

  1. Er circuleren diverse definities van circulariteit en in de bouwpraktijk wordt die variatie nog scherper. Ook werden sommige aspecten van circulariteit al diepgaand onderzocht, terwijl andere sterk onderbelicht blijven. Het zou zinvol zijn om die hiaten te bundelen als pool voor verder onderzoek. 
  2. Circulariteit heeft zowel nood aan een brede scope, om tot verrijkende ideeën te komen, als de juiste focus, omdat niet álle ideeën verder onderzocht kunnen worden. Ook bij de latere disseminatie is opnieuw een stap achteruit zetten belangrijk om de brede inzetbaarheid van de resultaten te expliciteren. 
  3. Het bepalen van een relevante set meetbare indicatoren voor de circulariteit van een bouwproject is niet eenvoudig. Het is zoeken naar een evenwicht tussen voldoende ambitie en haalbaarheid. Door te werken met gradaties (goed beter best principe) kunnen stakeholders stap voor stap evolueren richting circulair bouwen. 
  4. Het definiëren van een bruikbare set indicatoren is een eerste stap, maar het effectief consequent toepassen van circulariteit en het halen van de KPI’s is minder evident. Er is nood aan een combinatie van maatregelen, inclusief regelgeving, op diverse niveaus en voor alle groepen stakeholders. 

WAT BRENGT
DE TOEKOMST?

Binnen de projectperiode konden we nog niet alle stappen afronden: op vlak van communicatie en kennisdeling werken de projectpartners nog voort op eigen kracht. Zo komt er nog een brede communicatie over de projectresultaten en worden er ook gerichte acties opgezet voor architecten en andere stakeholders in het (interieur)bouwproces. 

Via de uit te bouwen projectwebsite zullen we onze leerlessen voort dissemineren. De kennisdeling blijft ook actief via het uitrollen van een workshop voor diverse doelgroepen en omgevingen, zoals in de context van de nieuwe bacheloropleiding Built Environment of de Living Summer School. 

Verder zetten we nog in op sensibilisering door een publicatie over de noodzaak en haalbaarheid van circulaire (interieur)bouw.

Tot slot worden de projectresultaten toegepast in nieuwe use cases (voornamelijk nieuwbouw kantoorprojecten). Onze eigen use case wordt verder verfijnd en uitgetest in vooral verouderde kantoorgebouwen, als circulaire tussenoplossing in afwachting van een grondige renovatie.