Werken aan circulaire kantoorinrichting: Ecodesign

Ecodesign is de strategie om producten en diensten zo te ontwerpen dat hun milieu-impact zo laag mogelijk is. Het omvat alle stappen van de levenscyclus, van ontwerp en productie over distributie tot levensduurverlenging. Tijdens de discussies over het onderwerp werden vijf kritische vragen gesteld over ecodesign en circulaire kantoorinrichting.

• Moet de focus bij ecodesign meer liggen op het ontwerp of op de materiaalkeuze? Dat de materiaalkeuze belangrijk is, spreekt voor zich (lokaal, duurzaam…). Maar ook het ontwerp is cruciaal. Producten moeten immers goed onderhouden, hersteld en gedemonteerd kunnen worden. Iedereen was het ermee eens dat ecodesign een holistische benadering vergt waarbij de totale impact van een product op ecologisch, sociaal en economisch gebied wordt bekeken. Co-creatie en ketensamenwerking zijn daarbij essentieel, want enkel zo kan je de volledige waardeketen opnemen in het ontwerp.

• Heeft de nieuwe generatie van ontwerpers meer oog voor ecodesign? Volgens de deelnemers is dat zeker zo. Ecodesign komt tegenwoordig sneller aan bod in de opleiding dus er is zeker een grotere bewustwording op dat vlak. Er is echter veel verschil in aanpak en aandacht tussen de verschillende onderwijsinstellingen. Wat hier ook aangekaart werd: jonge ontwerpers mogen dan wel léren hoe ze ecologisch kunnen ontwerpen, uiteindelijk is het de markt die bepaalt of er wel vraag is naar hun duurzamere producten.

• Biedt ecodesign een meerwaarde aan de klant? Dat is in elk geval de bedoeling – en liefst ook op verschillende vlakken. Maar is de meerwaarde betaalbaar? Willen klanten die prijs betalen? Zijn consumenten bereid om op langere termijn te denken? Zijn ze zich bewust van duurzame alternatieven en beantwoorden die volledig aan hun behoefte? … Het verdienmodel achter het ontwerp en de motivatie van de consument om het product te kopen, zijn cruciaal voor het succes van ecodesign. Gedragssturing (nudging) kan helpen, maar is zeker niet makkelijk.

• Zien jullie opportuniteiten in de nieuwe EU ecodesign-regelgeving? De nieuwe ecodesign-regelgeving biedt zeker kansen. Ze bevat een uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. Daardoor spreekt ze ook traditionele producenten aan, en dat schept kansen voor de Belgische en de Europese industrie. Er zijn echter ook uitdagingen. Zo is er bijvoorbeeld geen eenduidige normering voor circulaire producten, en kunnen bepaalde materialen nog niet optimaal benut worden door belemmerende regelgeving.

• Bij wie ligt de verantwoordelijkheid om een product meerdere levens te geven? Bij iedereen. Zowel bij de ontwerper, de producent en de distributeur die het product maken, terugnemen, herstellen, refurbishen... als bij de klanten die het gebruiken. Meerdere levens zijn pas mogelijk als iedereen zijn verantwoordelijkheid opneemt om de levenscyclus te verlengen.