Nieuwe leerstoel zet in op monitoring van circulaire economie in Vlaamse zeehavens

De drie Vlaamse zeehavens zijn nu reeds Europese koplopers wat betreft circulariteit. Een wetenschappelijk onderbouwd monitoringsysteem zal hen toelaten om de invulling van hun circulaire ambities tastbaar te maken, en de daadwerkelijke impact te meten voor bewezen relevante indicatoren. Daarbij wordt er gezocht naar complementariteit met de verplichtingen qua duurzaamheidsrapportage en strategische plannen die de havens reeds moeten voldoen. Maar uiteraard zijn de resultaten van de leerstoel ook relevant voor andere havens wereldwijd. 

"Deze samenwerking met een unieke set partners zorgt voor een belangrijke kruisbestuiving tussen praktijk, beleid, wetenschappelijk inzicht en onderzoek.”  Brigitte Mouligneau, Vlaanderen Circulair 

"Als Urban Engaged University engageren we ons om mee te zoeken naar oplossingen voor de vele duurzaamheidsuitdagingen waarmee onze planeet geconfronteerd wordt, zoals klimaatverandering, waterschaarste en luchtvervuiling. Met de leerstoel 'Chair Circular Port Monitoring in Flanders' tonen we onze inzet om samen met onze partners innovatie te stimuleren en de transitie naar een circulaire economie in onze Vlaamse Zeehavens te bevorderen. De nauwe samenwerking met de industrie en bedrijven is van onschatbare waarde, omdat het de snelle verspreiding van kennis naar de werkvloer mogelijk maakt en leidt tot concrete, praktische toepassingen met een echte impact op de maatschappij en het milieu," benadrukt Pieter Ballon, vicerector onderzoek aan de VUB. 

“Een actieve bijdrage leveren aan een meer circulaire haveneconomie is reeds lang een speerpunt van het beleid van Port of Antwerp-Bruges. Zie bijvoorbeeld de succesvolle ontwikkeling van Next Gen District op havenplatform Antwerpen. De ondersteuning van deze leerstoel ligt in het verlengde van deze ambitie. Bovendien sluit dit partnership aan bij het samenwerkingsmodel dat wij voorstaan om de uitdagingen van de toekomst aan te gaan.” Guy Janssens, VP Corporate Affairs Port of Antwerp-Bruges.   

“De volledige circulaire cluster, die ondertussen vaste vorm heeft gekregen, draagt bij tot het aanpakken van klimaatproblematieken en past in de aandacht voor duurzaamheid en verantwoord ondernemen van Haven Oostende. Deze samenwerking is essentieel voor de toekomst; ondernemingen, overheden en kennis- & onderwijsinstellingen komen samen tot een beter resultaat dan bij afzonderlijke benaderingen het geval zou zijn.” Dirk Declerck, CEO Haven Oostende 

“Bij North Sea Port beschikken we vandaag al over de grondstoffen van morgen en lopen daardoor vooraan in de circulaire revolutie. We stimuleren in het havengebied de ontwikkeling van circulaire ketens, waarin grondstoffen en producten voortdurend hergebruikt worden. Daarnaast verbinden we alle betrokken spelers en ondersteunen we hen met onze kennis en ervaring. De samenwerking in het kader van deze leerstoel is daarbij enorm verrijkend en inspirerend. Zo staan we de bedrijven in en rond ons havengebied bij om hun ambitieuze klimaatdoelstellingen te halen en de haven tegen 2050 klimaatneutraal te maken.” aldus Daan Schalck, CEO North Sea Port 

Prof. Dr. Elvira Haezendonck (VUB) wordt aangeduid als leerstoelhouder, terwijl doctoranda Lynn Faut (VUB) de taak van leerstoelcoördinator op zich neemt. De bevindingen van het onderzoek worden zowel in wetenschappelijke publicaties als op de Circular Ports website gedeeld. 

Academisch coördinator Lynn Faut: “Het is belangrijk voor de Vlaamse zeehavens om het voortouw te blijven nemen in de transitie naar een circulaire economie. De negatieve impact op het milieu wordt zo verminderd. Maar er worden ook economische kansen gecreëerd door effciënt grodstoffengebruik en het ontstaan van nieuwe symbioses. Dit versterkt hun internationale concurrentiepositie. We willen met ons onderzoek de havens ondersteunen om de juiste strategische keuzes te maken op het vlak van circulaire economie.”  

“De ambitie van circulariteit meten is niet nieuw”, duidt leerstoelhouder Elvira Haezendonck, gewoon hoogleraar Duurzame Strategie verbonden aan de Solvay Business School van de VUB . “Eerder werd er in Vlaanderen al een bredere CE-monitor ontwikkeld in Vlaanderen door het CE Center, maar die helpt de havens als trekkers niet vooruit. In opdracht van Vlaanderen Circulair voerde ik in 2022 al een eerste verkennend onderzoek uit naar monitoring van circulariteit in havens. Een wetenschappelijk onderbouwd monitoringsysteem zal havens toelaten om de invulling van hun circulaire ambities kenbaar te maken, en de daadwerkelijke socio-economische resultaten te meten voor bewezen relevante indicatoren. Dat is zeker zo voor de partners van de leerstoel, maar ook voor andere havens wereldwijd nuttig. PIANC en IAHP toonde ook al interesse om de resultaten globaal kenbaar te maken voor globale havens en havenontwikkelaars”