Circulaire economie in Slovenië – Hoe sterke gemeenschappen de transitie voortstuwen

maandag 25 november 2024

De circulaire economie is één van de strategische ontwikkelingsprioriteiten van Slovenië. Het thema werd opgenomen in de nationale visiedocumenten zoals Visie Slovenië 2050, de Sloveense ontwikkeling Strategie 2030 en in de Sloveense strategie voor slimme specialisatie. Het belangrijkste doel is daarbij een betere levenskwaliteit voor iedereen. De roadmap towards the circular economy in Slovenia is een gids om naar een circulaire Slovenië toe te werken, met specifieke aandacht voor bedrijven, de overheid en burgers.

We delen hier graag enkele praktijkvoorbeelden uit de regio Gorenjska. Daarbij valt op dat de circulaire economie wordt voortgestuwd door gepassioneerde mensen die inzetten op het vormen van sterke lokale gemeenschappen. Zo worden kringlopen gesloten op een manier die veerkrachtigheid en langdurigheid garandeert. Netwerken vormen hier een essentieel onderdeel van de circulaire transitie.

 

 

Kovačnica podjetniški inkubator in Kranj

In een voormalige school in Kranj huist een incubator en co-werkplek die de lokale ondernemersgemeenschap ondersteunt. 
 
 

Ecologists without borders 

Organisch afval wordt in Slovenië al sinds 2011 apart opgehaald. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen keukenafval en afval van groenonderhoud. Maar liefst 60% van de totale hoeveelheid GFT-afval wordt verwerkt via thuiscompostering.  Toch blijft het erg belangrijk om in te zetten op preventie, om zo voedselverlies te vermijden. De NGO Ecologists without Borders werkt hier aan met hun Zero Waste Program. Onder het motto ‘Don’t buy what you don’t eat” organiseren ze acties voor een circulaire mindshift bij burgers. Ze richten zich ook op de zorg- en toerismesector, waar ze met data aantonen hoe groot het verlies - ook financieel- is. 

 

Second hand shop Humania in Kranj

Door tweedehands kledij te verkopen, wil deze organisatie de levensduur van textielproducten verlengen en mensen met een beperkter budget ook de kans geven om leuke kleiding aan te kopen. Naast de winkel hebben ze ook een atelier waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt gebruikt textiel verwerken tot nieuwe producten. Deze winkel werd geopend in 2021.
 

KRsKoleSOM deelfietsen in Kranj

In de Gorenjska regio werd een fietsnetwerk opgericht voor deelfietsen en e-bikes. Zo wordt het mogelijk op in één gemeente een fiets te ontlenen en deze in een andere deelnemende gemeente terug achter te laten.

 

Alpine Zero Waste Resort in Ribno

Dit resort werd in 2018 het eerste gecertificeerde Zero Waste hotel van Europa. Om afval zo veel mogelijk te vermijden en gescheiden in te zamelen, wordt er ingezet op sensibilisering van gasten en personeel. Daarnaast kiezen de eigenaars voor lokale leveranciers en gebruik van natuurlijke, lokale materialen en stimuleren ze op groene mobiliteit.
 

Restaurant Hisa Linhart in Radovljica

De eigenaars van dit restaurant bouwen aan een sterke gemeenschap en verbinden de lokale bewoners en ondernemers tot veerkrachtige, circulaire ecosystemen. Ze bieden lokale, zero-waste maaltijden aan in een restaurant dat wordt aangekleed met tweedehands meubilair en linnen. Hun creaties worden geserveerd op keramiek dat gemaakt wordt met sociale tewerkstelling en gebroken servies wordt door een lokale kunstenares verwerkt tot unieke werken. Ze werden bekroond met een groene Michelin ster en het Green Key certificaat.

 

Green Bled – Toeristische dienst bled

Met 8.000 inwoners en 10.000 bedden voor toeristen, is de druk op het bekendste stadje van Slovenië groot. Om de negatieve impact van de groeiende stroom bezoekers op de natuur en het culturele erfgoed zo veel mogelijk te vermijden, trekt de toeristische dienst van Bled de duurzaamheidskaart. Zo is  ‘Bled Local Selection’ bijvoorbeeld een keurmerk voor lokale producten en ervaringen. Waarbij authenticiteit en innovatie worden gecombineerd om toeristen letterlijk en figuurlijk te laten proeven van de lokale cultuur. Zachte mobiliteit, afvalscheiding en ethisch toerisme worden ondersteund. 
Ook nationaal promoot Slovenië duurzaam toerisme, in 2002 al werd duurzaamheid opgenomen in de landelijke toerisme strategie. In 2015 werd het ‘Slovenia green’ certificaat ingevoerd om inspanningen in de sector te belonen en zichtbaar te maken voor het brede publiek.

Na Kilo - Zero packaging shop

Deze verpakkingsvrije winkel in Bled biedt sinds mei 2023 producten van lokale ondernemers en boeren aan in een voormalig tankstation.

  

Bled Vocational College for Hospitality, Wellness and Tourism

Deze hogeschool werkt nauw samen met de lokale tourismesector. Om hun studenten op te leiden, maar ook om reële circulaire uitdagingen in kaart te brengen voor onderzoeks- en innovatietrajecten. Zo bereidden de studenten een zero waste lunch als praktijktest, waarbij ook de economische impact van de gebruikte oplossingen voor voedselverlies werd becijferd. De school wil in de toekomst graag als neutrale partij een CE hub oprichten. Duurzaamheid is volgens hen onontbeerlijk om de toerismesector te laten groeien met respect voor de natuurlijke en culturele rijkdom van Slovenië.
 

Garden of flavours and experiences in Zgorinje Gorje

Mateja Reš, een succesvolle auteur van kookboeken, levert nu haar oogst aan lokale restaurants en biedt belevingen aan voor toeristen. Op deze educatieve, biologische boerderij worden diverse gewassen geteeld om zo veerkrachtiger te zijn bij tegenslagen. Het blijkt niet altijd eenvoudig om op deze manier te werken en terwijl de voedsel- en landbouwwetgeving ter respecteren. Ook Mateja gelooft in lokale verbondenheid en gezond verstand - eerder dan in strikte regelgeving - om de transitie in de praktijk te brengen.

Met dank aan Loes Vandecasteele en Julie Poppe van Stad Mechelen  die Vlaanderen Circulair uitnodigden als stakeholder bij de Interregionale meeting van het Interreg Europe project CITISYSTEM in Kranj, Slovenië in november 2024. Ook veel dank aan Helena Cvenkel, Matjaz Bercon en alle lokale circulaire doeners voor de hartelijke ontvangst.

Deel dit artikel