De gemeente als circulaire bouwregisseur

Rollen voor lokale overheden in de circulaire bouweconomie

In Europa is de bouwsector verantwoordelijk voor maar liefst 50% van het totale grondstoffengebruik, 36% van de totale broeikasgasemissies en 30% van de afvalproductie. In verschillende Vlaamse steden en gemeenten is de laatste jaren de ambitie sterk gegroeid om de milieu-impact van bouwen te verminderen. Het ontwikkelen en implementeren van circulaire bouwpraktijken en een circulair bouwbeleid wordt een belangrijke pijler in de overgang naar een circulaire economie. 

Om die systeemomslag te versnellen, zocht de stad Mechelen uit hoe lokale besturen een actieve rol kunnen spelen als circulaire bouwregisseur. Dat concept omvat niet zozeer een concreet persoon, maar wel een actief proces, een beleidsmix en een toolbox van mechanismen die voor steden en gemeenten een sleutel zijn naar een duurzamere bouwpraktijk. 

Concreet stelden we vier proefcases op, verspreid over de verschillende stadsdiensten die (on)rechtstreeks met de bouwwereld in interactie treden, waarin telkens een gericht experiment rond circulariteit werd opgezet. Telkens kwamen andere tools en thema’s aan bod, en speelde de stad een andere rol. Dit alles werd opgevolgd en begeleid door een nieuwe medewerker die zich specifiek richtte op het thema circulair bouwen. VUB Architectural Engineering zette de structuur voor het onderzoek uit. 

Beeld: © Caaap

Stad Mechelen

Partners VUB Architectural Engineering en VVSG

Organisaties Kennisinstelling › Overheid ›

Thema's Communicatie / Sensibilisering › Data / Tools ›

Sectoren Bouw › Overheid ›

Resultaat
  1. Met de proefcases konden we een strategisch overzicht opbouwen van mogelijke interacties tussen de stad en de bouwwereld en verbanden leggen tussen de verschillende rollen. Zo analyseerden we de rol van de stedenbouwkundige verordening voor een circulair bouwbeleid. 
  2. Tijdens verschillende workshops overlegden we intensief met andere lokale besturen, die met gelijkaardige vragen worstelden en elk al een deeltje van de puzzel hebben opgelost. We leerden uit hun ervaringen en konden onze eigen bevindingen doorgeven. 
  3. Met de bouwteams testten we een aantal nieuwe tools, die we vertaalden naar structurele praktijken. Zo hebben we bv. de leidraad voor maximaal waardebehoud bij herbestemmings- , renovatie- en sloopprojecten ontworpen, maar vaak ook bestaande processen herzien. 
  4. Op basis van onze ervaringen maakten we een synthese door de verkende rollen en instrumenten uit te zetten in een matrix van beleidsacties. Daarmee willen we andere steden en gemeenten (ook na dit project) een houvast bieden.