De OVAM en Vlaanderen Circulair lanceren een nieuwe subsidieoproep om initiatieven rond gedeeld gebruik te ondersteunen. Jo Brouns, Vlaams minister van Omgeving en Landbouw stelt in 2025 een totaalbedrag van 2 miljoen euro beschikbaar voor innovatieve projecten die de circulaire transitie in Vlaanderen versnellen. De oproep richt zich op partnerschappen van organisaties en bedrijven uit de kenniswereld, de financiële sector, het bedrijfsleven, overheden en het maatschappelijk middenveld. 

Focus van de call

De shift van bezit naar gebruik is een systemische uitdaging, die een integrale aanpak vereist. Het is met andere woorden een oproep tot samenwerking en ketenaanpak om te komen tot een (mind)shift naar gedeeld gebruik. Deze shift moet bijdragen aan het verminderen van de materiaalvoetafdruk. De subsidie ondersteunt projecten die experimenteren, demonstreren en kennis verspreiden om gedeeld gebruik toegankelijker, betaalbaarder en aantrekkelijker te maken voor verschillende doelgroepen. Dit kan zowel B2C als B2B zijn.

Voor wie?

Deze call richt zich op partnerschappen van organisaties en bedrijven uit de maatschappelijke vijfhoek (kenniswereld, de financiële sector, het bedrijfsleven, overheden en het maatschappelijk middenveld) om samenwerking binnen een waardenketen mogelijk te maken. Het partnerschap moet bestaan uit minstens 2 organisaties/bedrijven. 

Indiening en looptijd

De uiterste deadline voor indiening is donderdag 11 september 2025 16u00. Indienen van het projectvoorstel kan enkel via het online formulier.

De goedgekeurde projecten moeten starten vóór 31 december 2025 en mogen maximaal 24 maanden duren. Het gesubsidieerde project kan deel uitmaken van een ruimer project, dat langer loopt.

Wat zijn de bedragen?

Vlaanderen Circulair (OVAM) subsidieert tot 80% van een project, met een maximum van 100.000 euro. Voor grotere projecten kan je een deelbegroting maken voor het stuk dat je wil laten subsidiëren. Dubbele financiering is niet toegestaan.

Wat zijn de vereiste kenmerken van een subsidiabel project?

Algemene kenmerken

• Het ingediende project voldoet aan het gestelde doel en de gestelde focus;
• Het project wordt ingediend door een partnerschap, bestaande uit 2 of meer partijen die een concrete bijdrage willen leveren aan het stimuleren van gedeeld gebruik voor een circulaire economie;
• Het ingediende project is een experimenteer-, demonstratie- en disseminatieproject.
• Het project moet een bijdrage leveren aan de doelstelling om de materiaalvoetafdruk te verminderen door in te zetten op levensduurverlenging en/of minder materialenverlies doorheen de volledige waardenketen;
• Het project moet maatschappelijk relevant zijn en kaderen binnen de klimaatdoelstellingen;
• Er moet gestreefd worden naar een kwaliteitsvol, robuust product, dat onderhouden kan worden, herstelbaar is, zodat een maximale levensduur in functie van het intensief gebruik gegarandeerd wordt;
• Het project heeft een businessplan voor ogen om het in de markt te zetten, te realiseren of op te schalen en dit uit te testen met enkele testcases;
• Het project houdt rekening met mogelijke knelpunten zoals; verzekering, waarborgen, (reverse) logistiek en andere;
• Het project werkt aan de ontwikkeling van een plan om (extra) gebruikers aan te trekken en zoekt oplossingen om gebruiks-drempels te verkleinen voor de verschillende doelgroepen;
• De focus van het project ligt op gebruiksgemak en toegankelijkheid (o.a. betaalbaarheid); zodat diverse doelgroepen bereikt worden;
• Het project voorziet een plan voor de verderzetting na afloop van de subsidieperiode;
• Het inschakelen en betrekken van sociale economie is een pluspunt.

Wat komt niet in aanmerking?

• Delen van energie(-oplossingen) bv. uitwisselen van zonne-energie
• Delen van diensten (bv. klusjesdienst)
• Leasing (continu gebruik, geen meerdere gebruikers)
• Hergebruik van verpakkingen (bv. retoursystemen van verpakkingen)
• Enkel een communicatiecampagne.
• Projecten met als hoofddoelstelling fundamenteel onderzoek en/of puur productontwikkeling
• Uitsluitende investeringsaanvragen.

Criteria

Innovatie

• Hoe draagt het project bij tot een innovatie op het niveau van het ontwerpen voor circulaire producten of verdienmodellen voor gedeeld gebruik?
• Welke innovatie kan een sterke impact hebben op producten en diensten voor gedeeld gebruik?
• Welke (systemische) knelpunten worden aangepakt?
• Is het project innovatief op het vlak van samenwerking, logistiek, communicatie, ondernemen of beleid?
• Economische-, sociale- en maatschappelijke relevantie, impact en opschaalbaarheid
• Zal dit innovatieve concept op grotere schaal kunnen ingevoerd worden?
• Heeft het project ook een sociale meerwaarde, zodat elke Vlaamse burger toegang heeft tot het gedeeld gebruik van (circulaire) producten?
• Wat is de duurzaamheid (in het kader van de 5 P’s) van de innovatie op korte en lange termijn?
• Wat is de impact van de innovatie op het materiaalverbruik? (hoeveelheden, milieu-impact, euro’s). We verwachten hier geen volledige LCA-studies.
• Welke indicatoren zullen gebruikt worden voor de opvolging van het project en de impact ervan?

Relevante partnersamenwerking

• Bestaat het partnerschap uit 2 of meer partijen?
• Is er samenwerking in en over de keten heen?
• Gaat het partnerschap voorbij de bedrijfspoort en de eigen comfortzone?
• Worden er verschillende complementaire partijen uit de keten en de maatschappelijke vijfhoek (overheid, industrie & ondernemers, lokaal & middenveld, kennis en finance) betrokken?
• Biedt de wisselwerking en de ervaring binnen het partnerschap voldoende garantie tot een succesvolle uitrol?
• Is er een samenwerkingsovereenkomst opgesteld tussen de partners?

Leer-, demonstratie- en disseminatiewaarde

• Is de disseminatie een belangrijke en doorlopende opdracht in het project, om de kennis en ervaringen te verspreiden en te delen via diverse kanalen?
• Wat is de voorbeeldwaarde (voor andere markten, productgroepen, ...) voor wat betreft de impact van het project op de circulariteit van producten en diensten?
• Wordt er voldoende aandacht besteed aan het capteren en verspreiden van leerlessen?
• Welke goede praktijken kunnen gedeeld worden? En via welke kanalen wordt dit voorzien?

Projectaanpak

• Maak een duidelijk plan van aanpak op voor het project:
• Beschrijf een duidelijk uitgewerkte planning, met een opsplitsing in werkpakketten.
• Per werkpakket wordt de planning en te verwachten output uitgewerkt.
• Per werkpakket blijkt duidelijk welke rollen en engagementen er opgenomen worden door welke partners.
• Per werkpakket dient een realistische budgetraming opgesteld te worden, die opgesplitst is naar aard van de kost en naar individuele bijdrage van de partners.

Projectbegroting

De budgetraming is realistisch voor de uitvoering van de vooropgestelde werkpakketten en heeft betrekking op de uitvoering van de circulaire innovatie. De ingebrachte kosten en voorziene budgetten zijn marktconform en in verhouding tot wat opgeleverd wordt in het kader van het project.